In therapie

Een jonge vrouw komt mijn praktijk binnen. Ze vertelt waar ze last van heeft: ze voelt zich vaak onzeker en gestrest. De laatste tijd zelfs tot paniek aan toe.

'Waar gaat het over, begrijp je er zelf iets van?' vraag ik haar.

'Ik kan eindeloos voor mezelf nagaan of ik iets wel goed heb gedaan. Vaak vind ik dat het toch niet helemaal lekker liep en dan gaan er allerlei negatieve scenario's in mijn hoofd om. Dan voel ik me zo gespannen, zo gestrest', zegt ze.

Deze vrouw vindt dat ze alles goed moet doen. Of eigenlijk, ze kan niet anders, ze heeft geen keuze. Ze noemt zichzelf ook perfectionistisch. Veel vrouwen hebben hier last van. Misschien jonge vrouwen nog het meest. Mede onder invloed van die voortdurende vergelijking met anderen via social media.

Voor deze vrouw, ik noem haar Monique, is het belangrijk dat ze beseft waarom ze alles zo goed moet doen. Waarom ze het niet gewoon kan doen, zich als het ware overgeeft aan het proces en er op vertrouwt dat het gaat zoals de bedoeling is van dat moment.

Ergens in haar leven heeft ze het innerlijke besluit genomen om een stukje van zichzelf af te dekken, zodat het niet zichtbaar is. Dat stukje voelt als niet goed, als slecht. Alleen het zogenaamd goede van haar mag worden gezien.

Dat is een kinderlijk onbewust besluit dat meestal genomen wordt als het kind zich in het contact met moeder afgewezen heeft gevoeld. Bovendien is haar vader gestorven toen Monique nog jong was. Nog een aanslag op haar vertrouwen in zichzelf.

Toen zij dat eenmaal besefte en ook durfde aan te kijken, was er een doorbraak. Ze voelde zich ontspannen in het verdriet hierover en kon zich vrijer gaan bewegen.

Stress is een signaal van een dieper gelegen, verborgen verhaal. Als dat bewust mag worden en geaccepteerd, is de stress niet meer nodig.

Een groot grachtenpand in Rotterdam is verdeeld in appartementen.
In het appartement beneden woont een mevrouw alleen en boven haar woont een andere mevrouw alleen.

Op een dag komen zij elkaar tegen op de trap.
Ze begroeten elkaar hartelijk en de mevrouw van boven vraagt hoe het gaat met de mevrouw van beneden.

Nou, zegt mevrouw van beneden, het gaat niet zo goed, eigenlijk. Oooh, zegt de bovenmevrouw, wat is er dan? Ach, ik voel me zo vervelend. Ik weet niet precies wat er aan de hand is. Ik moet steeds huilen en denken en ik voel me rot.

Jee, zegt de bovenmevrouw, dat is vervelend. Ik voel eigenlijk hetzelfde…

Samen zitten ze op een tree en staren voor zich uit.

Dan zegt de bovenmevrouw opeens; weet je wat, we zoeken alletwee wat flesjes, die zetten we op de schoorsteenmantel en als we moeten huilen dan vangen we dat op in de flesjes. Wie weet helpt dat.
Dat leek de benedenvrouw wel iets.

Na een paar weken komen de dames elkaar weer tegen op de trap. Na de begroeting vraagt de bovenvrouw hoe het nu gaat met de benedenvrouw.

Ach, zegt de benedenvrouw , de flesjes hebben niet veel geholpen. Ik heb al de flesjes gelabeld met vader, ex-man, kinderen, rotjeugd, werk e.d. Elke keer als ik moest huilen, rende ik naar de schoorsteenmantel. Het vervelende was, dat ik niet wist welk flesje ik moest kiezen. Ik ging erover tobben en duwde de tranen weg totdat ik wist in welk flesje ze hoorden. Daardoor voelde ik me nog rotter. Dus voor mij helpt dit niet.

Maar hoe is het met jou? Jij ziet er veel beter uit.

Ja, zegt de benedenvrouw, ik voel me sterk. Ik heb maar één flesje neergezet. Als ik moest huilen ving ik het daarin op. Daarna voelde ik me erg opgelucht.
-
Toen je klein was en wilde huilen, zeiden volwassen mensen misschien wel tegen jou: bewaar je tranen maar voor later… Hou op!

Dus heb je je tranen lang op gehouden, uiteindelijk komt het verdriet toch boven en zitten de tranen hoog. Het ís nu later dus laat ze stromen, vanuit je tenen. Vraag niet waarom. Dat doet er niet toe.

Huilen is net als plassen. Je kan het lang ophouden, uiteindelijk ga je naar de w.c. en dan ga je ook niet uitzoeken of het door de koffie, thee of het water komt dat je moet plassen. Na het plassen voel je je opgelucht.

Zo ook als je hebt gehuild.

Als psycholoog en mindfulness trainer maak ik zowel in therapie als in trainingen gebruik van mindfulness. Hieronder geef ik kort aan wat mindfulness betekent en wat het voor jou kan betekenen.

• Mindfulness betekent je aandacht doelbewust richten op je ervaring van dit moment, zonder hierover te oordelen.

• Mindfulness staat voor gerichte aandacht. Bewust ergens bij blijven of de aandacht bewust verplaatsen.

• Het betekent stil staan bij wat er in dit moment gebeurt. Dat klinkt eenvoudig, maar hoe vaak zijn we niet bezig met het verleden of met de toekomst? Vaak worden we in beslag genomen door (vervelende) herinneringen, dagdromen
en fantasieën over de toekomst. We zijn meesters in het bedenken van allerlei toekomstscenario’s.

• Mindfulness is het niet oordelen: iets waarnemen zonder er meteen een etiket op te plakken of het te waarderen. We vinden iets prettig of vervelend, goed of fout. In een flits hebben we ons oordeel klaar zonder dat we ons daar van bewust zijn. En vanuit dat oordeel zien we alleen nog dat wat ons oordeel verstevigt.

• Niet oordelen vergemakkelijkt acceptatie. In ieders leven zijn er een aantal vervelende zaken die men niet (meteen) kan veranderen. Per definitie is het dus handig om hiermee te leren leven.

• Het vraagt van je om niet vanuit je automatismen te reageren op een situatie. Hierdoor ontstaat de ruimte om je leven meer in eigen hand te nemen.


Wat kan mindfulness voor jou betekenen?

• Laat je je leven bepalen door ‘de waan van de dag’?
• Lukt het je niet om balans te vinden tussen je gezin, werk en je ‘eigen’ tijd?
• Wil jij de regie in je leven (terug)?

Mindfulness kan voor jou dan betekenen:

• Meer Rust
• Meer vertrouwen in jezelf
• Een betere balans in je leven
• Kortom: jij als degene die richting geeft in je leven!

Onlangs kwam er een vrouw in mijn praktijk. Ze melde zich met werkgerelateerde stressklachten.
Samen hebben we in kaart gebracht welk gedrag van haarzelf meewerkte aan het ontstaan van deze klachten.

Nadat deze inmiddels in kaart waren gebracht zijn we aan de slag gegaan met wat zij dan nodig heft om anders met situaties om te gaan zodat er ook minder stress zou ontstaan.

Het betrof hier een mevrouw met een hoge betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Daardoor kon ze moeilijk nee zeggen als haar hulp gevraagd werd, waardoor ze veel voor anderen aan het werk was en onvoldoende aan haar eigen werkzaamheden toekwam.

Samen hebben we oplossingen gezocht en gevonden om hier een bij haar passende oplossing/aanpak bij te vinden.

Met een aantal oefeningen is zij hiermee onder begeleiding aam de slag gegaan en met enkele weken (6) voelde zij zich weer helemaal okee en was met plezier weer volledig aan het werk.

Een aantal maanden geleden krijg ik een mail van G, een vrouw van 45 jaar, die 's nachts wakker schrikt, rechtop in bed zit, snakt naar adem en een bonkend hart. Ze heeft geen idee wat de reden is en de huisarts heeft haar doorverwezen.

In mijn praktijk maak ik kennis met een vriendelijke, open, opgeruimde vrouw die volop in het leven staat, tevreden is met haar relaties en werk, wel vaak moe is maar dat 'normaal' vindt. Ze weet niet beter.

Tijdens de gesprekken die volgen, onderzoeken we haar unieke levens- en bewegingsstijl (reactie patroon) vanuit het idee dat alles wat we denken, voelen en doen altijd te maken heeft met wat we onbewust voor 'waar' hebben aangenomen/ zijn gaan geloven.

In onze vroege kinderjaren bouwen we onze unieke levensstijl op basis van onze ervaringen en dit 'navigatiesysteem' dat ons helpt ons nieuwe situaties te begrijpen en vertelt ons hoe we er op een veilige manier mee moeten omgaan. Maar wel op een door onze ervaringen 'gekleurde' manier.

 

 

Ervaringen in jonge jaren
G heeft in haar jonge jaren meerdere malen ervaren dat juist op momenten dat zij zich veilig voelde, haar onverwacht iets naars overkwam wat ze niet begreep. Zowel fysiek als emotioneel.

Hierdoor is zij gaan geloven dat het niet veilig is achterover te leunen en te ontspannen. Onbewust heeft ze zichzelf de opdracht gegeven altijd alert te zijn om dit soort onverwachte 'blows' te voorkomen.

Ze is inmiddels erg gericht op haar omgeving, kan goed anticiperen, 'ziet' dingen gebeuren nog voor iemand anders door heeft wat er gebeurt , is erg betrokken bij anderen, wil het graag goed doen, is succesvol in haar werk en ja, aan het eind van de dag erg moe.

Ze heeft aardig wat meegemaakt met haar gezin, binnen de familie en op het werk. De laatste tijd is het juist rustig en daar geniet ze volop van. Of toch niet?

 

 

Paniekaanval als beveiliger
Dat ze juist nu alles zo goed gaat, midden in de nacht wakker wordt, is niet zo vreemd. Heeft ze niet ervaren vroeger dat dit gevaarlijk is? Dat er juist iets pijnlijks uit onverwachte hoek kan komen zodra zij zich veilig waant?

G leert dat de 'paniekaanval' s nachts haar persoonlijke beveiliger is die haar wil beschermen tegen deze onverwachte 'blow'. Pas op! Niet slapen! Het gaat al te lang goed en dat betekent dat je wakker moet blijven, de 'blow' zal binnenkort wel komen.

G wordt zich steeds beter bewust van wat ze allemaal aan ervaringen, gevoelens, beelden, verwachtingen, verantwoordelijkheden en opdrachten heeft verzameld in haar unieke, innerlijke wereld.

 

Dat de nachtelijke paniekaanval tot doel heeft haar weer alert te maken, wil waarschuwen voor de te verwachten pijn. Ze begrijpt dat haar levensstijl, haar navigatiesysteem, vroeger nuttig was maar nu aan een 'update' toe is.

 

 

De situatie van nu is anders dan vroeger
De situatie waarin ze nu verkeert, is heel anders dan vroeger. Ze heeft allerlei vaardigheden ontwikkeld maar het is niet meer nodig continu in staat van paraatheid te verkeren. Er is een 'teveel van het goede' ontstaan met als gevolg: te veel indrukken van buiten, toenemende vermoeidheid, slecht slapen, paniek/angstaanval.

G neemt goed waar dat ze van koers wil veranderen en dit bewuste aandacht vergt. Een andere manier van 'wakker zijn'.

Ze leert hoe ze bewust bij zichzelf, 'binnen', kan blijven en bewust haar oude geloof (haar beelden en ideeën over de wereld, anderen en zichzelf) kan onderzoeken en veranderen op een manier die haar nu beter helpt.

 

 

Oefening baart kunst
Oefening baart kunst en hoewel het haar soms veel te langzaam gaat, verzamelt G tegenwoordig veel nieuwe helpende ervaringen in haar innerlijke wereld die ze bewust aandacht geeft. Oude storende beelden, gevoelens, ideeën en ervaringen herkent ze sneller en ruimt ze op.

De paniekaanvallen nemen af en als ze terugkomen, weet G wat ze kan doen en doet dit ook.

Ze kwam binnen met de schrik in haar ogen.

Geschrokken van de veelheid van alles wat er op haar af kwam. Dat ze niet meer in staat bleek een weg in te bewandelen in de veelheid van werk-, gezin-, familie-, vrienden- en vrijetijdsperikelen. Het lijf gaf allerlei spanningsklachten, slapen lukte niet meer en de emoties leken vrij ongeremd een eigen leven te leiden.

Ze was van oorsprong een kunstenares met een talent voor creëren en het waarnemen van schoonheid. Ze was met een groot gevoel van verantwoordelijkheid beland in de handel van sportkleding.

 

 

Verlangen om het goed te doen

In deze mannen wereld ging zij mee met de eisen en de prestatiedruk die van haar gevraagd werd.
Als ze een bolletje wol zou zijn, dan was haar binnen wereld in de knoop geraakt in het verlangen het goed te doen voor iedereen. Ze was het zicht op haar innerlijke rode draad verloren.

Langzaam hebben we deze verwarring ontward, door waarnemen, inzicht en bewustzijn. Verantwoordelijkheidsgevoel, ervaringen uit het verleden, gewoonte patronen die uit het verleden waren ontwikkeld, zicht op eigen krachten, gevoeligheid en verlangens kwamen o.a. voorbij.

De verstrengelingen namen stap voor stap af en de helderheid en rust namen toe naast het vermogen om te luisteren naar dat wat het lichaam aan signalen afgeeft.

 

 

Soms moet je eerst in de knoop raken
Soms moet je eerst in de knoop raken voordat je de ruimte voelt om jezelf te “ontwarren”. Om te ervaren dat je niet hoeft te voldoen aan wat “de wereld om je heen van je lijkt te verlangen”. Als je mag blijven bij dat wat je in jezelf waar neemt , als je dat herkent en erkent, ontvouwt het leven zich veelal zo anders dan je hoofd kan bevatten.

Zij ging in gesprek met haar baas om een eigen functie te creëren, als adviseur voor winkels, hoe zij vanuit schoonheid en creëren tot betere verkoop konden komen. Zij hervond haar innerlijke rode draad en hernam zichzelf als uitgangspunt, waardoor ze weer kon creëren en van schoonheid genieten.

Als Mirthe voor het eerst in mijn praktijk komt, valt me bij alles aan haar op hoe ongemakkelijk en onzeker zij zich voelt. Om te komen, om hulp vragen, is voor haar een hele stap.

 

Vooral ook omdat ze eigenlijk vindt dat haar gevoelens van onzekerheid ‘not done’ zijn in haar werk als hulpverlener. Ze merkt daarin hoe ze vooral tegenover wat oudere volwassenen gespannen, onhandig en onzeker wordt. Dit hindert haar nogal en ze wil er écht iets aan doen. Zo komt ze bij mij terecht.

Mirthe is een frisse dertiger ‘die er mag zijn’. Golvend haar, een stevige hand en een open blik, met ogen die nét iets te open staan. Het lijkt wel alsof ze angst heeft voor iets onverwachts en naars.

 

Mirthe heeft pas een relatie met een dynamische jonge vader met een klein kind. Deze man is leúk, en ze vraag zich ernstig af of zij wel leuk genoeg voor hem is….!? Ze weet zich geen raad in haar rol tegenover het kind, en al helemaal weet ze niet hoe om te gaan met zijn ex.

 

Als ze over de verse relatie vertelt krijgt ze een kleur en wordt nogal onrustig. Ze wil ermee aan de slag, al die dingen die aan haar trekken, waardoor ze geen rust in zichzelf vindt.

 

 

Haar levensverhaal
Wanneer we samen haar levensverhaal verkennen, vertelt ze over haar fijne jeugdjaren, over haar broer en jongere zus, over de bijzondere band die ze met haar vader had. Toen ze nog maar 12 jaar was bleek haar vader, die ze kende als een gezonde man, zomaar héél ziek te zijn.

 

Er volgden een paar moeilijke, onzekere jaren waarin ze haar vader zag veranderen. Hij knapte op, maar hij zat vaak met een lege blik in zijn stoel. Ergens was de man waar ze zo van hield een beetje weg, en dat deed Mirthe zeer….

 

Het deed zo zeer dat al het gedoe en alle aandacht die naar haar vader gingen, haar gingen storen; behoorlijk irritant was het! Op school ging het ook niet zo goed met Mirthe, ze is afwezig en nukkig. Gelukkig ging het na een aantal jaar toch beter. Mirthe wende aan de nieuwe situatie.

 

Vader knapte op en werkte tenslotte weer. Een beetje als vanouds. Toen was er plots het nieuws dat ‘het’ terug is. Mirthe is dan bijna 16 jaar. Moeder en vader komen thuis uit het ziekenhuis en er hangt een vreemde stilte. Als Mirthe dit merkt, loopt ze boos weg naar haar kamer. Het is mis.

 

Een paar weken later is vader zo ziek dat hij alleen nog maar op bed ligt en naar het plafond staart. Hij is er, maar ook weer niet. Mirthe is boos en radeloos en trekt zich terug, terwijl moeder aan reddert met broer en zusje.

En dan plots is vader weg, dood…. Het gezin is geschokt.

Als ik Mirthe vraag hóe zij afscheid van haar vader heeft genomen, komen de tranen. Eerst huilt zij stil, maar al snel zijn er snikken met diepe uithalen. Eindelijk, na al die jaren, komen het oude verdriet en de verborgen schuldgevoelens naar boven. Ze mogen er zijn, net als het pubermeisje wat er ooit was, wat de steun en de aandacht van haar vader én toch ook van haar moeder zo moest missen.

We doen een rollenspel, waarin Mirthe naar zichzelf kan kijken in haar rol en positie als ‘jonge meid van toen’. Opeens begrijpt zij zichzelf, haar behoeften van tóen beter. Ze ziet in dat ‘het niet aan haar lag’, dat zij zich zo voelde. Zij begrijpt dat ze zich in haar kind-pijn en onmacht terugtrok om te kunnen overleven in die voor haar ondragelijke situatie.

We kijken samen naar de onmogelijkheid van het gemiste afscheid, de (onterechte) spijt, het grote verlies…

Tenslotte lukt het Mirthe weer om zichzelf te herkennen als een onmachtig kind in een onmogelijke situatie. Ze ziet niet langer een falende pubermeid die haar vader in de steek liet, omdat hij háár verlaten had…..

We werken samen een paar sessies rond dit thema. Mirthe krijgt de huiswerkopdracht om een brief aan haar vader te schrijven. Een afscheidsbrief over de fijne dingen samen, over hun band en hun liefde, maar ook over de verwarring, de spijt en het gemis…

Als ik Mirthe na een poosje weer zie, vertelt zij hoe de rust in haar is teruggekeerd. Ze voelt begrip voor zichzelf en kan met meer warmte met zichzelf omgaan. Ze heeft bovenal ontdekt hoe ze zowel in haar privé situatie als in haar werk veel ruimte en begrip voor anderen ervaart.

 

Ze voelt een nieuw vertrouwen in zichzelf, ‘ze is er weer’! Ook haar ongeduld is zoveel minder. We besluiten dat we ons doel bereikt hebben en ronden onze samenwerking af.

Een jaar later krijg ik een geboortekaartje van haar eerste kind: een dochter….

Wat schrijf je nou?!

 

Zit je vast? Weet je niet wat je nu echt allemaal voelt? Gaat er zoveel door je heen of juist niets?

 

Schrijven helpt.

 

Als je bij een therapeut/coach bent geweest, heb je vast wel eens het advies gekregen: schrijf het op. Ga zitten, pak pen en papier of ga achter de computer zitten en schrijf het eens op.

 

In mijn praktijk geef ik opschrijven vaak ook als huiswerk mee. Als mensen vastlopen in hun emoties en gedachten. Maar ook als er even helemaal niets is, blanco, een blokkade.

 

Maar wat moet je dan gaan schrijven en hoe? Waar begin je? En waarom?

 

Eerst het waarom. Waarom helpt schrijven?

Het haalt alles wat in je hoofd zit er even uit, helpt met ordenen. Alsof je tegen iemand zit te praten. Vrouwen begrijpen dit misschien meer dan de mannen (lekker cliché maar vaak wel waar).

 

Wij vrouwen (ja ook ik) kunnen heerlijk lang zeuren tegen onze vriendinnen over wat er gebeurt is, wat wie gezegd heeft, wat je ervan vindt. En niet per se om tips te krijgen, om antwoorden te krijgen op vragen, maar vooral om het gewoon kwijt te kunnen. 

 

De gedachten worden onder woorden gebracht. Alles wat er door je hoofd gaat wordt teruggebracht naar woorden en je krijgt ook nog een reactie. Vaak meelevend, en vaak ook precies hoe je zou willen. Het is tenslotte een goede vriendin waar je tegen aan praat.

 

Helaas heeft niet iedereen die persoon waar ze alles tegen kunnen vertellen. Heb je die persoon wel dan nog wil je hem of haar niet altijd lastig vallen met wat er in je hoofd omgaat. En je therapeut of coach zie je ook niet altijd op de momenten dat je hoofd overloopt en je vol met emoties zit.

 

Daarbij kan opschrijven helpen. Op papier of op je laptop. Alsof je tegen iemand praat.

 

En daarmee komen we gelijk bij Waar begin je?.

Het meest simpele antwoord is in dit geval waar: Begin gewoon. Ga zitten en begin gewoon!

 

Als tip geef ik vaak mee om het in een briefvorm te doen. De gedachten en emoties gaan ergens over. Over iemand of over iets. Richt je brief daaraan. Er is niemand die het hoeft te lezen.

 

Je hoeft de brief nooit te posten. Dus of je er boven zet: Aan mijn Rotleven, Beste Klootzak, Beste Angst, Stomme papa, of Vervelende Blokkade. Het maakt niet uit.

 

 

En wat zet je erin? Wat schrijf je dan?

Alles wat er in je op komt. Echt alles. Gooi het eruit!

 

Nogmaals, niemand hoeft het te lezen en hij gaat ook niet op de post (raad ik niet aan;-)) dus elke donkere gedachte, noodkreet of liefdesverklaring is goed. Alles mag. Punten, komma’s, hoofdletters, het is niet belangrijk. Gewoon gaan schrijven. Schrijf een brief alsof je tegen iemand praat. Gewoon doen!

 

Zelf heb ik het ook regelmatig gedaan. Toen ik jong was en boos op mijn vader, schreef ik kantjes vol. Maar ook toen mijn relatie uitging na 7 jaar samen schreef ik brieven aan mijn ex en aan mijn eigen gevoelens.

Als ik die nu terug lees dan zie ik de verandering. De verandering die ik doormaakte. Het meest pakkende voorbeeld is de brieven aan mijn ex. Zo was de eerste brief nog vol vragen over het waarom, zouden we het niet toch nog kunnen proberen, laten we ophouden met die onzin, enzovoorts.

Een maand later zat ik duidelijk in een andere fase van de verwerking en was ik vooral boos. Ik was verder in mijn proces van loslaten. Door het schrijven werden mijn gedachten geordend en werd irrationaliteit gescheiden van rationaliteit en het mijn eigen leven weer oppakken.

 

Dus heb je moeite met die pen oppakken of het Word document openen. Begin gewoon. Ga schrijven en bekommer je niet om wat je er allemaal uit gooit. Wat schrijf jij nou?! zal je nooit van iemand horen. Alleen misschien van een stemmetje in jezelf en die moet je dan maar gauw de mond snoeren.

Dag mooie cliënt. Dank voor je openhartige verhaal. Over hoe jij gepest werd vroeger. Over hoe er niemand was die jou hielp. Niemand die het voor jou als kind opnam. Hoe je geleerd werd om gewoon maar je schouders eronder te moeten zetten. Niet zeuren, doorgaan en het is niet anders. Zo eenzaam. Zo hard. Zo weinig inlevend en meelevend.

Je praatte over hoe je steeds onzekerder werd in de loop der jaren. Hoe je je minder waard voelde dan anderen. Hoe je altijd bezig was met wat anderen van je vonden. Stel dat. Want wat als. Maar straks dan. Hoe je faalangst ontwikkelde en hoe dit jouw leven zo beperkte. Hoe sociaal ongemakkelijk je je voelde en liever als vermijdingsstrategie dingen uit de weg ging. Hoe je twijfelde aan je studie en je toekomst.

Ik zag de onzekere blik in je ogen toen je binnenkwam, ik hoorde hoe je stem oversloeg, ik zag hoe je voet en soms je hele been trilde in het begin van onze gesprekken. Ik zag hoe je tegen je tranen vocht. Je wilde het zo graag anders. Ontdekken wat jij eigenlijk zelf wilde, voelen waar jouw hart blij van werd, ontdekken wat jij belangrijk vond in jouw leven. Leren hoe je jezelf de moeite waard kon vinden en met vertrouwen jouw pad kon (ver)volgen.

Wat heb je hard aan jezelf gewerkt, wat heb je steeds alles geprobeerd wat we bespraken. Je las alles, je bleef oefenen, je vertelde alle ups-en-downs. Je bleef actief bezig met jouw doelen voor ogen, hoe moeilijk en hoe gek sommige opdrachtjes of oefeningen soms ook voor je waren.

Je hebt je verschillende emoties ontdekt en de ruimte gegeven. Je hebt geleerd hoe je lichaam en je geest samenwerken. Je hebt je zelfexpressie ontwikkeld. Je hebt geleerd hoe je jezelf kunt ontspannen en je hebt zoveel innerlijke kracht opgebouwd, jouw bestaansrecht. Je bent compassievol naar jezelf geworden. En je weet waar jij voor staat, wat jouw drijfveren zijn. Wauw.

En nu ga je zelf verder. Je hebt zoveel ontdekt. Je straalt. Je houding staat. Je hebt een plan en je bent zo prachtig jezelf.

Je koos het kaartje ‘Mooi mijzelf’ als meest passend voor jouw traject. En je schreef als feedback “ik heb geleerd mezelf te accepteren en te zien dat ik goed genoeg ben zoals ik ben.”

Het ga je goed, mooie cliënt. Dank voor jouw traject!

In mijn praktijk komt een cliënt Sanne, die al een tijd slecht en onrustig slaapt. Het is een chaos in haar hoofd. Ze geeft aan dat de onrust komt door haar twijfel. ‘Wat wil ik naar toe met mijn bedrijf”? Wat past op dit moment bij mij? Durf ik het oude los te laten? Durf ik te vertrouwen en volledig te gaan voor het nieuwe?’

Stress bij kiezen komt veel voor. Als je het maken van een keuze negeert of uitstelt is er sprake van angst voor het maken van een juiste keuze. In de situatie bij Sanne leidt het uitstel gedrag tot onrustig slapen en chaos in het hoofd. Het niet kiezen is namelijk ook een keuze.

De meeste van ons hebben geleerd om onplezierige gevoelens zoals boosheid, verdriet en angst weg te drukken, zodat je ze niet hoeft te voelen. Dit is aangeleerd gedrag, dat je in je kindertijd hebt ontwikkeld. Wanneer je dat lang genoeg doet, wordt het een gewoonte. Je verliest het contact met jezelf. De emoties zijn er nog steeds. Ze slaan op in het hoofd en in het lichaam. Je voelt dan onrust in je hoofd of spanning in het lichaam. De emoties willen gehoord worden. Door ze te uiten raak je ze kwijt en kan je energie weer stromen.

Voor het nemen van een besluit heeft iemand twee dingen nodig informatie en gevoel. Sanne kan informatie geven over welke opties ze heeft. Ze blijf bezig haar keuzes te rationaliseren en vergat daarbij het gevoel. Ze raakte zo in haar eigen gedachten verwikkeld dat een keuze ver weg lijkt.

Ik ga met Sanne aan de slag door naar al haar opties op te kijken. Dit gaan we doen door elke optie op een apart vel te schrijven. Vervolgens laat ik haar op iedere optie staan en laat ik haar luisteren naar haar gevoelens. Zij ontdekt zo bij welke optie haar energie stroomt en wat haar passie is.

Bij ieder afscheid en iedere nieuw levensfase hoort een rouwproces. Een overgang van je leven ervoor en je leven erna. Daar horen veel emoties bij.

Wat nou als je er niet doorheen komt? Wat als er geen (her)nieuw(d)e liefde lijkt na het afscheid? Of wanneer je oude gevoelens, gedachten en gedrag herhaalt in je nieuwe relatie?

Verwerk je oude relatie voordat je een nieuwe relatie besmet.

Verdriet na verlies
Verval je vaak in hetzelfde gedrag? Raak je soms overspoeld door gevoelens van angst, onrust, paniek of woede? Ben je regelmatig prikkelbaar of somber? Slaap je niet gemakkelijk in/door of voel je jezelf niet uitgerust tijdens het opstaan? Herbeleef je soms het verlies door terugkomende herinneringen? Of maak je jezelf zorgen om je verlies? Verwacht je soms dat je huidige partner net als je ex bij je weggaat, hoewel daar eigenlijk geen aanwijsbare reden voor is?

Liefde en leven na verlies
Soms lukt het niet om afscheid te nemen van gevoelens, gedachten en gedrag dat bij je eerdere relatie hoort. Dat kan je nieuwe relatie soms in de weg zitten. Een afscheidsritueel dat je zelf maakt met behulp van een psycholoog kan helpen.

Werkwijze
Het ritueel wordt gedeeltelijk voorgeschreven en gedeeltelijk door jou/jullie zelf ingevuld op een manier die passend is bij jouw unieke situatie.

Met symbolen en prestaties ga je op zoek naar onafgemaakte zaken en je vergaard inzicht. Je doorleeft op een veilige manier jouw verlies en uiteindelijk doven je emoties uit zodat je klaar bent voor het echte afscheid. Je neemt dan letterlijk afstand van jouw symbolen en prestaties zodat de weg vrijkomt om door te gaan met je leven. Je laat de energie die in de oude relatie, of het verlies was geïnvesteerd los, zodat je jouw energie kunt richten op nieuwe relaties en gebeurtenissen.

Begeleiding
Met deze methode van rouwen zul je het meeste werk zelf thuis doen. Toch is het prettig om je te laten begeleiden door een psycholoog waarbij je jezelf op je gemak voelt. Met deze psycholoog heb je sessies om te bepalen wat de juiste vormgeving van het ritueel is voor jouw unieke afscheid.

Achtergrond informatie
Het afscheidsritueel in dit artikel heeft raakvlakken met de gedragspsychologie en psychodynamica. De methode maakt gebruik van herhaaldelijk blootstellen aan datgene wat je emotioneel maakt, zodat je emoties afnemen en je deze niet meer hoeft te onderdrukken.

 

Bij het herhaaldelijk blootstellen wordt gebruik gemaakt van symbolen en prestaties. Waardoor afscheid veiliger voelt. Symbolen zijn onlosmakelijk verbonden of te identificeren met de gevoelens en ideeën die je koestert ten aanzien van het verlies, de oude levensfase en/of de traumatische gebeurtenis. Op deze manier verkrijg je inzicht in onderdrukte gevoelens en onderliggende patronen.

Gebruikte theorie Hart, O. van der (1992) Afscheidsrituelen – Achterblijven en verder gaan. Amsterdam/Lisse: Swets & Zeitlinger

Vorig jaar een heerlijke vakantie gehad? Genoten van de rust en de mensen om je heen?
Alle stress van je af gevallen en goed uitgerust. Dit gevoel wilde je toch vasthouden? Niet gelukt?

Daarom ga je het nu allemaal anders aanpakken! Je laat het niet weer zover komen. Nieuwe voornemens, andere prioriteiten. Niets meer op z´n beloop, maar structuur, afspraken en regels. Dan komt het vast niet weer zover dat je met zo´n vermoeid gevoel op vakantie gaat…
Dát had ik me voorgenomen aan het einde van de vakantie. Totdat ik samen met mijn dochter de film ‘Bad moms’ ging bekijken….

Voor velen is het wel herkenbaar dat je het allemaal goed voor elkaar wil hebben: Een carrière; lieve verzorgde kinderen die op allerlei vlak goed presteren; een lieve, leuke partner hebben en zijn; met een hoop romantiek; een huis die er spik en span uitziet; cursussen en trainingen volgen; gezonde voeding op tafel; sporten; een leuk, sociaal leven etc. etc. Voor je het weet loop je jezelf voorbij en weet je van voor niet meer dat je van achter leeft.

 

 

Verlies

Dit gevoel kan je een burn-out opleveren. Er zijn (te) hoge verwachtingen die je niet waar kunt maken, waardoor je teleurgesteld bent in jezelf en in anderen. Je lijf geeft allerlei signalen af dat het niet meer gaat, maar je blijft doorgaan want je hebt een ideaal.

Feitelijk is het een verlies dat je lijdt, want je kunt niet voldoen aan je gestelde idealen. Dit geeft frustratie en teleurstelling want je had het zo anders voor ogen. Dus worden er andere manieren bedacht om aan deze idealen te voldoen. Dit kan werken. Maar als de verwachtingen te hoog blijken, gaat het niet lukken en wordt het een negatieve spiraal van emoties.

 

 

Verliescirkel

Een verlies vraagt om rouw, ook als het een verlies van idealen is. Rouw kun je zien als een circulair proces wat de Verliescirkel genoemd wordt:

* Je hecht je ergens aan
* Dit raak je kwijt waardoor er afscheid genomen moet worden
* Er volgt een rouwproces
* Er kan hierdoor betekenis gegeven worden aan het verlies
* Waardoor er weer nieuw contact gemaakt kan worden.

Als je in een negatieve spiraal terecht komt, geeft dit aan dat je een groot deel van de Verliescirkel overslaat. Je constateert dat het je niet lukt aan de idealen te voldoen en neemt een soort van afscheid. Maar niet van de idealen, maar van de manier waarop je het niet hebt kunnen volbrengen. Je gaat rechtstreeks door naar Contact en probeert opnieuw, misschien op een andere manier, te Hechten aan de gestelde idealen.

 

 

Film 'Bad Moms'

In de film ‘Bad moms’ wordt mooi weergegeven hoe een dergelijke Verliescirkel doorlopen kan worden. Een heerlijke “over the top” feel-good movie over een vrouw die aan bepaalde idealen wil voldoen.

Als het allemaal niet meer lukt, probeert ze niet weer een nieuwe manier te vinden om aan al die verwachtingen te voldoen. Ze neemt afscheid van haar idealen en rouwt hierom.

Natuurlijk heeft dit allerlei gevolgen en wordt ze een ‘Bad mom’. Wat met name inhoud “nee-zeggen” tegen alles en iedereen, en voor zichzelf kiezen. Door haar rouwproces kan ze betekenis geven aan haar status van ‘Bad mom’ en de idealen die daar bij horen. Zij is blij met zichzelf en hierdoor is haar omgeving blij met haar. Eind goed, al goed.

(Maar ja, zoals met elke film: Je zou het zelf moeten zien!)

Wat betreft mezelf: ik heb een nieuw voornemen om uitgerust aan de volgende vakantie te beginnen. Ik zeg vaker nee en kies meer voor mezelf in plaats van het willen voldoen aan allerlei idealen en verwachtingen. 

Kortom: I’ll become a ‘Bad mom’! :-)


Note 1. Voor het rouwproces wordt vaak een circulair model gebruikt. Deze cirkel wordt afwisselend Verliescirkel, Hechtingscirkel en Transitiecirkel genoemd. (George Kohlrieser (2006), Wibe Veenbaas (2006), Riet Fiddelaers-Jaspers (2011) e.a.).
Bron: Mönnink de H. Verlieskunde, methodisch kompas voor de beroepspraktijk Reed Business Education Amsterdam 2015

Wist je dat de meeste stress situaties waarmee onze primitieve voorouders werden geconfronteerd, korte scherpe schokken waren? Het soort gevaar dat dreigt als een roofdier aanvalt.

Om te overleven moesten onze voorouders sneller rennen dan de roofdieren of beter vechten. Na verloop van tijd ontwikkelden ze wat we nu het ‘fight of flight syndrome‘ (of ‘de stressrespons’) noemen. Deze reactie is nog steeds een deel van ons. Het betekent dat in tijden van gevaar onze lichamen zich automatisch voorbereiden op een actie.

 

Wat gebeurt er als we gestrest zijn?
Wanneer we een schok krijgen of ons bedreigd voelen, geeft ons lichaam hormonen vrij (bijvoorbeeld adrenaline). Dit veroorzaakt fysieke veranderingen zoals verhoogd(e) …

- Hartslag
- Bloeddruk
- Ademhalingsfrequentie
- Immuunsysteem (bescherming tegen ziekte)

Je kunt dit effect voor jezelf voelen als je een enge film kijkt, of iemand schreeuwt BOEHH en laat je springen.

Het gevolg is dat op zo’n moment energie en zuurstof toenemen in het lichaam en getransporteerd worden naar die delen van het lichaam die we gebruiken als we vechten en/of rennen. Dit versterkt en versnelt onze reacties, waardoor we een grotere kans krijgen om het gevaar te overleven.

Op korte termijn werkt dat prima. En als er niets anders alarmerend gebeurt, verandert ons lichaam binnen een paar minuten weer naar de normale toestand.

 

Waarom is stress een probleem?
Weinig stressvolle situaties hebben tegenwoordig een fysieke reactie nodig. In feite zal het rennen of vechten vaak de zaken erger maken. Helaas kunnen onze hormonen het verschil tussen een hongerige tijger en een boze baas niet vertellen. Dus in een stresssituatie maakt ons lichaam zich klaar voor actie, net als we stil moeten zitten en helder en kalm moeten blijven nadenken.

Zodoende kunnen fysieke veranderingen die door de natuur voor een paar ogenblikken waren bedoeld dagen, weken, maanden of zelfs jaren aanhouden als diezelfde spanning aanhoudt.

 

De symptomen van langdurige stress:
Als de motor van een auto in de neutrale versnelling een moment hard zou draaien, kan het luidruchtig zijn maar het zou geen echte schade doen aan de motor. Terwijl als de motor uren hoog zou draaien, dan zou deze wel verbranden. Dit is min of meer wat er gebeurt met je lichaam wanneer je onder langdurige stress zit.

 

Hieronder slechts een paar symptomen die stress kunnen betekenen:

- Vermoeidheid en/of niet kunnen slapen
- Veranderingen in eetlust, plotselinge gewichtstoename of verlies
- Concentratiemoeilijkheden of niet helder kunnen denken
- Gebrek aan motivatie, moeilijkheden met planning
- Gevoelens van depressie, angst of paniek
- Verhoogde prikkelbaarheid, woede of agressie

Als deze symptomen te lang worden genegeerd, zal men sneller emotioneel, psychologisch en fysiek uitgeput raken. Het is daarom belangrijk op tijd hulp te vragen zodat men niet in een depressie of burn-out raakt.

Een vrouw van achter in de 50 komt mijn praktijk binnen. Ze maakt een bedrukte indruk. Ze had 3 kinderen. Haar dochter is vorig jaar overleden. Ze heeft veel verdriet en mist haar elke dag, Ze heeft nergens zin in en kan van weinig nog genieten want alles is anders dan daarvoor.

Samen hebben we een fotoboek bekeken waarin haar dochter in actie en in contact te zien was. Al pratend kwamen de tranen los en dat luchtte op. Er over praten helpt. En je hoort jezelf praten, en dan weet je waar je staat.

Ook hebben we haar dochter in levende bewegende beelden gezien in een paar filmpjes. Ze vond dat gelukkig niet erg om te zien. Maar het liefste wilde ze dat ze nog leefde. Samen zijn we gaan relativeren. Ze bedenkt dat haar dochter midden in het leven stond.

Ondanks dat dat dus juist een gemis is, is ze heel dankbaar met de vrijheid die zij haar dochter heeft mogen geven en dat haar dochter daar dan ook zo van genoten heeft. Hoe jong ze ook mocht worden... de jaren die ze heeft geleefd, waren heel goed! En dat schept troost.

Tranen maken dan plaats voor dankbaarheid. En na de mijlpaal van de gedenkdag, wil ze weer haar leven gaan oppakken. Ze wil de deur uit en geen nee meer zeggen tegen activiteiten. Die tijd ga ik haar natuurlijk nog volgen.

‘Tonio van der Heijden wordt in 2010 door een auto geschept en overlijdt. Het leven van zijn ouders zal nooit meer hetzelfde zijn. Ze ervaren de meest intense pijn maar moeten ook zien hun eigen leven voort te zetten.’ Dit is de pitch van de film Tonio, een verdrietige en indrukwekkende film.

Vorig jaar ben ik met een vriendin naar de film ‘Tonio’ geweest. Voorbereid met een pakje papieren zakdoekjes op een emotionele reacties mijnerzijds (als ik films bekijk die mij raken hou ik het meestal niet droog). Maar niets was minder waar…

 

Tonio
‘Tonio’ is gebaseerd op het gelijknamige, op waarheid gebaseerde boek van A.F.Th. van der Heijden. Het was een mooie, bijzondere verfilming, met een bepaald soort afstand dat ik niet direct de zakdoekjes nodig had (behalve bij de begrafenis, dan komt het wel heel dichtbij…). Veel oog voor details van het rouwproces en de verwardheid van het verdriet om het overlijden van hun zoon.

 

Rouwen

Mooi om te zien hoe beide ouders elkaar eerst vinden in de schrik van hun verdriet en daar samen in zijn. Des te pijnlijker om te zien hoe ze langzaam ieder hun eigen rouwproces aan gaan en elkaar daarin verliezen.

Zij gaat terug naar de kindertijd van haar zoon, naar de mooie herinneringen die ze daaraan heeft. Zij zoekt de Verlieskant?

Hij wil de avond van het ongeluk reconstrueren, op zoek naar houvast? Op zoek naar betekenisgeving? Hij zoekt daarin de Herstelkant om zo de Verlieskant te proberen te vermijden?

 

 

Rouwproces
Bij rouwen kan er sprake zijn van een pendelbeweging tussen ‘Verlies’ en ‘Herstel’, zoals beschreven in het duale procesmodel (Stroebe 1999 uit Mönnink 2015). Een positieve reactie op het ene moment kan zo weer omslaan in een negatieve reactie op het volgende moment en vice versa. In het rouwproces is er steeds afwisseling tussen ‘pijn van het verlies’, ‘afleiding’ en ‘verder gaan met het leven’.

Een pendelbeweging kan suggereren dat er in deze afwisseling structuur zit. Afwisseling tussen ‘Verlies’ en ‘Herstel’ is afhankelijk van persoonlijkheid, hoe je opgegroeid bent, hoe je gewend bent om te gaan met belangrijke gebeurtenissen, de sociale omgeving et cetera. Daardoor is het rouwproces voor ieder mens een uniek eigen proces dat zich niet houdt aan een bepaalde wijze, volgorde of tijdsduur.

 

 

Rouwtaal
Doordát rouwen een uniek proces is, maakt dat je als ouders niet altijd hetzelfde op het gemis reageert. Ook al ben je samen in rouw, soms sta je dan toch alleen in je verdriet. Daarbij is het haast niet te doen om begrip op te brengen voor een ander als je zelf in een rouwproces zit.
Hierdoor is de kans groot dat ouders na het verlies van hun kind ook vaak elkaar gaan verliezen.

Professionele rouwbegeleiding zou kunnen duidelijk maken dat het geen onwil of onbegrip is. Dat het tijd nodig heeft om elkaars rouwtaal te verstaan, dat je het uit kunt en/of moet houden bij de ander om elkaar daarna weer terug te kunnen vinden.

Die strijd zie je ook terug in de film ‘Tonio’. Een film die prachtig is om te zien, die je raakt.
Ben benieuwd hoe jij de film vindt!


Bron: Duale proces van rouwverwerking; Mönnink de H. (2015). Verlieskunde, methodisch kompas voor de beroepspraktijk. Amsterdam: Reed Business Education

Rouwen is een ervaring die bijna iedereen wel meemaakt in zijn of haar leven. De manieren van rouwen en verwerken kunnen heel erg verschillend zijn. Er bestaan verschillen tussen de manieren van rouwen van bepaalde culturen, maar ook grote verschillen tussen individuele mensen binnen een cultuur.

Rouwen is echt een zoektocht naar de manier van verwerken die past bij wie jij bent. Vanzelfsprekend eigenlijk, want tal van individuele factoren spelen een rol. Wie was de overledene, wat voor band had je daarmee, hoe is hij of zij overleden, heb je al eerder dierbaren verloren, wat speelt er verder in je leven?

De Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft veel gewerkt met stervenden en rouwenden en daar uitgebreid over geschreven. Zij zag rouwen als een proces van fasen: ontkenning ~ protest/boosheid ~ depressie ~ aanvaarding.

Daar valt ook best iets voor te zeggen, maar in de praktijk begonnen sommigen te merken dat die fases niet altijd liepen zoals verwacht. Mensen raakten in de war als ze naar hun gevoel terugvielen in een fase waarvan ze dachten dat ze die al achter de rug hadden.

Ik heb zelf meer affiniteit met het model van de Amerikaanse rouwdeskundige J. William Worden. Die ziet het rouwproces meer als een proces van een viertal ‘taken’, waar je iedere keer een stukje aan werkt. Ik ga die vier taken kort beschrijven.

 

 

Wat is rouw eigenlijk?

Maar eerst wat aandacht voor de vraag: wat is rouw eigenlijk? Voor een deel ligt het antwoord voor de hand, treuren om het verlies van een dierbare.

 

Maar de ervaring van rouw heeft vele elementen. Je merkt eigenlijk altijd lichamelijke stress (in je maag, borst of keel, benauwdheid, vermoeidheid, slecht slapen, teveel of te weinig eten) je bent intensief bezig met beelden van de overledene, herinneringen.

 

Je merkt dat je niet gewoon kunt functioneren zoals je gewend bent. Verder kun je heel veel emoties, gevoelens, gedachten merken: verdriet, shock, boosheid, ongeloof, verwarring, hulpeloosheid, schuld, zelfverwijt, angst, eenzaamheid, uitputting, verlangen, gevoelloosheid.

 

Naast deze ‘negatieve’ emoties – emoties die we eigenlijk liever niet voelen – kunnen er ook positieve emoties zijn: liefde, dankbaarheid, opluchting.

Nu dan de beschrijving van de vier taken.

 

Taak 1 – Het aanvaarden van de realiteit van het verlies

Als er een dierbare overleden is, zijn er altijd momenten van ongeloof, ontkenning. Dat is logisch in zekere zin, onze geest kan die klap niet in een keer aan. Dat ongeloof kan sterker spelen als een overlijden totaal onverwacht komt. Het kan goed zijn om jezelf de tijd te gunnen.

Ik herinner me hoe lang ik zelf na het onverwachte overlijden van mijn moeder nog de impuls heb gehad: ‘even mamma bellen’. Aan de andere kant is het belangrijk dat je in gaat zien dat er echt een ‘grens’ overschreden is, en dat het contact zoals je dat gewend was onmogelijk is geworden.

Taak 2 – Het voelen, verwerken van de pijn en het verdriet.

Het is meestal onvermijdelijk dat we bij het verlies van een dierbare, geliefde pijn voelen. Die pijn is voor een deel het verlenen van ‘waarde’. De intensiteit van de pijn geeft aan hoeveel de overleden voor je betekend heeft en nog steeds betekent. Soms kan die pijn of het verdriet ook relatief mild zijn, bijvoorbeeld als iemand na een lang en mooi leven rustig overlijdt.

De pijn die we voelen is deels emotioneel, deels lichamelijk. Dat kan erg zwaar zijn, maar toch is het belangrijk om contact te hebben met die pijn. Als je die pijn erg buiten beeld houdt, door die niet te willen voelen, is dat voor de verwerking van rouw niet zo gunstig. Juist het ervaren van de pijn kan je helpen om die ook weer los te laten, zodat je die niet de rest van je leven mee hoeft te dragen.

Taak 3 – Je aanpassen aan een leven zonder de overledene

Na een overlijden van iemand die je gekend hebt, veranderen er dingen. Hoe intiemer de relatie was, hoe vaker je elkaar zag, des te groter zijn de veranderingen in je leven. Als de overledene je partner was of je beste vriend(in), verandert er echt heel veel in je leven.

Soms besef je pas alles wat iemand voor je betekend heeft als diegene er niet meer is. Vaak is het belangrijk iets in jezelf aan te passen, je zelfbeeld, je eigenwaarde: wie ben ik nu, zonder … ?

Het kan ook belangrijk zijn om een overlijden een zekere betekenis toe te kennen, en ook weer eens over je eigen beelden en overtuigingen te denken: wat betekent het leven voor mij, wat vind ik eigenlijk echt belangrijk?

Taak 4 – De overledene een plaats geven in je leven die je in staat stelt verbinding te blijven voelen, maar ook de draad van je leven weer op te pakken

Met deze taak ga je op zoek naar een ‘plek’ voor de overledene in jezelf, die je in staat stelt om verbinding te blijven voelen, maar die ook ruimte geeft om verder te gaan met je leven. Open te staan voor nieuwe contacten, dingen die plezier geven.

Zoals gezegd dit is geen model waar je in vier fasen doorheen gaat. Je kunt op verschillende momenten aan verschillende taken werken, soms ook aan meerdere taken tegelijk.

Ik wens iedereen die door dit proces gaat sterkte. Hoe zwaar het ook kan zijn, het is wel een proces waar je doorheen kunt komen.

Mark Hoos

Mag ik gaan of moet ik blijven, vroeg zij zich af. We moeten toch een besluit nemen zei hij. Beiden voelden zich onder druk gezet. Maar, hoe zit het nu dan met jullie, vroegen de buren. Goh, nog steeds geen besluit genomen, zei de familie op een feestje waar zij alleen naar toe kwam.

Hij wilde nergens over praten en zijn gedachten tolden rond en rond. Snibbig warden ze ervan, en in de gesprekken werden alleen nog maar de verwijten doorgeschoven. Als jij niet toen....dan was ik nu....

Hoe moeilijk is het om leegte te verdragen, de leegte van het nog niet genomen besluit. Hoe moeilijk is het om dat met elkaar te bespreken en gewoon alleen al eens te constateren dat het moeilijk is, dit nog niet weten.

Het kan zo enorm opluchten om eens even niks te doen. Te ontdekken hoe het is om het nog niet te weten en met elkaar in die leegte weer te leren praten met elkaar. Te leren elkaars grenzen te onderzoeken en opnieuw te beginnen.

Rouw te onderzoeken, durven aangeven dat je spijt hebt om dat wat er niet meer is, ruimte te maken om te ontdekken wat er nog wel is. En dan behoedzaam een stapje voorwaarts in je eigen tempo, niet omdat de buitenwereld het moet begrijpen, maar omdat jullie het willen begrijpen.

In mijn praktijk kwam een jonge man. Hij was al drie keer gezakt voor zijn rijexamen en hoopte dat ik hem kon helpen.

Ik vroeg hem te beschrijven wat hij voelde op het moment dat hij de ochtend van het examen wakker werd. Hij voelde zich angstig en onzeker.

Ik legde hem uit dat angst en onzekerheid hem juist hielpen om hem alert te houden. Door zijn angst en onzekerheid keek hij goed om zich heen om te zien in welke situatie hij was en welke reacties er nodig zijn.

Ik legde ook uit dat vechten tegen angst en onzekerheid hem juist veel energie kost en hij dan niks anders meer kon doen.

Ik vroeg hem zijn angst en onzekerheid te visualiseren als dieren. Hij koos voor een slang als angst omdat hij het gevoel had dat de angst door zijn hele lichaam kroop.
Voor zijn onzekerheid koos hij een katje.

Ik stelde hem voor om de slang en het katje uit te nodigen om op de achterbank plaats te nemen tijdens het examen en hem te helpen goed te rijden.

Met behulp van Emotional Stress Release (kinesiologie) hebben we een aantal keren het rijexamen doorgenomen.

Drie dagen later werd ik gebeld door deze jonge man. Hij juichte; hij was geslaagd!!!

Barbara is begin 30, single en werkzaam in de thuiszorg. Ze voelt zich eenzaam en ongelukkig. Ze heeft een volledige baan en het werk valt haar zwaar. In haar vrije tijd gaat ze meestal naar haar moeder. Ook past ze vaak op de kinderen van haar beste vriendin.

Ze heeft een relatie gehad, maar haar vriend vernederde en kleineerde haar. Na drie jaar vond ze eindelijk de moed om de relatie te verbreken. Zijn kwetsende opmerkingen hebben haar nog onzekerder gemaakt dan ze al was.

Sindsdien gaat ze sociale contacten uit de weg en trekt ze zich terug in haar appartement. Haar moeder maakt zich zorgen, en heeft haar gestimuleerd om een therapeut te zoeken.

Als ik haar welkom heet in mijn praktijk, slaat ze haar ogen neer. Ook tijdens het gesprek kijkt ze het liefst van me weg. Ze zit er gespannen bij en ik zie veel verdriet.

Ik wil haar graag beter leren kennen, en vraag haar in de eerste sessies naar haar kwaliteiten en interesses. Ze blijkt een fijngevoelige, zorgzame vrouw te zijn met bijzondere muzikale talenten. Haar kindertijd werd overschaduwd door het brute optreden van haar vader, die alcoholverslaafd was en overleed toen ze 8 jaar was. Op school werd ze gepest.

Daaraan terugdenken voelt ze nog veel verdriet, onderdrukte boosheid en schaamte. Barbara gaat conflicten het liefst uit de weg. Omdat ze geen ‘nee’ durft te zeggen, maken sommige cliënten misbruik van haar behulpzaamheid. We bespreken hoe ze zichzelf meer kan laten zien en haar grenzen aan kan geven, en oefenen dit in rollenspel.

Een aantal EMDR-sessies brengen veel opluchting doordat ze daardoor de pijn van nare jeugdervaringen los kan laten. Ik stimuleer haar om plannen en initiatieven te nemen, waardoor haar leven meer kleur en inhoud krijgt. Uitdagingen waar ze erg tegenop ziet, bereiden we samen voor, en ook daarbij doet EMDR goede diensten.

Na 4 spannende maanden van hard werken aan zichzelf, verlaat Barbara voor het laatst mijn Praktijk: rechtop, welbewust en vol goede moed. Er zijn nog veel barrières te overwinnen, maar ze heeft vertrouwen in zichzelf gekregen. Ik ben trots op haar, en ben blij dat ze weer van het leven kan genieten.

Ze piekerde en tobde over veel dingen. Over haar relatie, over haar werk, over haar moeder, over haar kinderen, haar gezondheid en nog veel meer. Waar piekerde ze eigenlijk niet over?

Vooral 's nachts konden al die gedachten haar enorm overvallen en het verergerde dan ook nog als ze de tijd zag verstrijken dat ze niet sliep. Dat maakte dat ze daar weer over ging piekeren met gedachten als:

"ik moet nu echt slapen, anders trek ik het morgen niet. Ik heb nog maar 3 uurtjes voordat de wekker gaat! Hoe moet dat nou dadelijk .. ik moet de hele dag werken?" Ze maalde maar door en bedacht de ene na de andere negatieve gedachte.

We besloten om te starten met het omdraaien van de wekker, zodat ze niet meer op de klok kon kijken. De oplichtende digitale cijfers zouden haar op die manier niet meer kunnen voeden in haar stressgedachten over opstaan en de dag doorkomen.

Lachend vertelde ze mij dat deze kleine en vrij simpele handeling haar al uren slaap had geschonken. Ze moest zich wel beheersen om niet alsnog op de klok te gaan kijken maar toen dit lukte had ze in ieder geval een hoop piekergedachten minder en viel ze veel sneller weer in slaap. De wekker ging immers ook wel af als niet de cijfers kon lezen. Ze was niet doof...

‘Ben je boos, pluk een roos. Zet hem op je hoed, ben je morgen weer goed!’

Wie kent het rijmpje niet? Vroeger werd het in poëziealbums geschreven (jeetje, als je dat soort dingen gaat zeggen, word je oud!) en nog steeds is het een rijmpje wat kleine kinderen graag opzeggen. Zo ook onze zoon Sam toen hij twee was, nu 13 jaar geleden.

Maar wat houdt het rijmpje eigenlijk in? Is het zo makkelijk als het klinkt? En is het wel zo gezond…?

 

EMOTIES
Eigenlijk zegt het rijmpje als je emoties hebt, die met name als lastig ervaren worden, zoek afleiding en alles is opgelost. Dat is makkelijk, hoor ik je denken.

Ja, maar is dat zo? We hebben die emoties niet voor niets. Emoties zijn signalen van de hersenen dat er iets aan de hand is met ons welzijn. Als je er niets mee doet, ga je vaak ook piekeren of krijg je lichamelijke klachten Emoties zijn overlevingsmechanismen die het lichaam als theater gebruiken.

 

Dit kan leiden tot theatraal gedrag (in een niet-negatieve zin): huilen, schreeuwen, lachen, sidderen, beven, slaan, gooien, gejaagd zijn, ‘wegvallen’, enzovoorts. Maar het kan zich ook heel subtiel uiten: in lichaamshouding, gezichtsuitdrukking of mate van aanspannen van aangezichtsspieren, verandering in oogbeweging.

Er zijn heel veel soorten emoties, die kunnen worden verdeeld in zes primaire of universele emoties: geluk, verdriet, angst, woede, verbazing en afkeer. Daarnaast zijn er secundaire of sociale emoties: schaamte, jaloezie, schuld en trots. En achtergrondemoties: malaise, kalmte en spanning. (Meijer, K. 2010)

 

NIET KLAGEN, MAAR DRAGEN
Soms is het nodig om even die roos op onze hoed te zetten om iemand of jezelf te redden of ervoor te zorgen of om een korte periode door te komen.

Maar als we iets voelen, wat als vervelend wordt ervaren, betekent dat niet dat we meteen een roos op onze hoed moeten zetten en denken dat alles over is. Uiteindelijk vraagt het brein ons stil te staan bij wat die emoties ons nu eigenlijk zeggen en zou je ze ‘moeten’ ervaren/doorleven om je welzijn te verbeteren.

Nu hoor ik je weer denken: “Dat is makkelijker gezegd, dan gedaan”. Zeker als je nooit geleerd hebt om emoties te ervaren en daarnaar te handelen. Want bij dit rijmpje horen ook nog de gezegdes als “niet klagen, maar dragen”, “Jongens huilen niet” en “Je bent toch een grote meid?”. Als je dit vaak genoeg gehoord hebt, grijp je wel naar die roos.

 

GOED NIEUWS
Het goede nieuws is: het valt te leren. Er zijn verschillende manieren, methodes, coaches, therapeuten die hierin gespecialiseerd zijn om iemand te begeleiden het uit te houden bij emoties. Dus als het lichaam signalen afgeeft en het lukt je niet alleen of met je naasten, is het goed om een professional in te schakelen.

Of misschien past praten met lotgenoten beter? Lotgenoten weten als geen ander hoe lastig die emoties kunnen zijn. Het Rouwcafé Oss is één van de vele initiatieven van lotgenotencontact, waar je niet beter hoeft voor te doen dan dat je je voelt. Dan heb je vaak aan één woord genoeg.

Het zal soms hard werken zijn, maar er zijn genoeg mogelijkheden om te leren met emoties om te gaan. en zo ook het piekeren aan te pakken. Genoeg mogelijkheden om niet alleen maar een roos op je hoed te zetten, maar misschien ook eens een ander bloem. Of zet je hoed eens af….


Bron: Meijer K. (2010). Handboek Psychosomatiek. Baarn: Thieme Meulenhoffaal

Wat mij opvalt is dat alle (ja, echt alle) mensen piekeren, de één meer dan de ander maar toch, het lijkt onvermijdelijk.

Overmatig piekeren zorgt ervoor dat het levensgeluk afneemt. Je bent of teveel met je gedachten in de toekomst, of in het verleden. Het huidige moment “HET NU” ontgaat je, en dat is jammer.

Ik heb veel van Eckhart Tolle gelezen, en een mooie DVD (Findhorn retraite) van hem bekeken. Op deze DVD zag je hoe hij een volle zaal met honderden mensen toesprak. Het was er muisstil, je kon een spelt horen vallen. Iedereen hing aan zijn lippen, zijn woorden kwamen binnen bij de menigte, dat was overduidelijk.

In één van mijn mindfulness trainingen, welke ik vlak na het kijken gaf, citeerde ik een uitspraak van Eckhart Tolle: What is the problem now? De cursisten keken even vreemd. Ik vertelde het verhaal van Tolle, wat ik zojuist goed in mij had opgenomen.

Er gebeurde iets in mijn ruimte, het zette de mensen aan het denken.
En inderdaad, niemand kon echt benoemen wat zijn of haar probleem NU was.
Hoe zij het ook probeerden, het mogelijke probleem lag in de toekomst, of was geschied in het verleden. De zinloosheid van piekeren werd nu zo duidelijk, het loste niets op….

Wanneer ik mezelf betrap op piekeren, jawel alle mensen doen dat ;)) vraag ik mezelf af, wat is NU eigenlijk ècht het probleem? Euhhhhh….en weg is de gedachte…..heerlijk!

Cliënten melden zich bij mijn praktijk met een diversiteit aan klachten en hulpvragen. Niet zelden blijkt bij goed doorvragen naar de oorzaak achter klachtgedrag dat er sprake is van verborgen angst.

Angst kan voor van alles zijn. Situtaties, gebeurtenissen, omgevingsfactoren, geuren en andere zintuigsensaties, dieren, mensen... Angst waar de cliënt zich niet van bewust is, die bij het eerste vragen dan ook wordt ontkent.

Een verandering van ongewenst gedrag zal niet gebeuren als de oorzaak onbehandeld blijft. Ik ben er daarom altijd alert op als een cliënt (coping) gedragingen of gevoelens beschrijft die te maken kunnen hebben met de nuttige oerinstincten van Vluchten, Vechten of Verstijven: vermijdgedrag, weglopen of wegduwen, aanvallen, passiviteit... om maar wat te noemen.

Angst wordt door de cliënt dan benoemd als zwakte of genant, iets om je voor te schamen. Ik start dan met het praten over het nut van angst, angst overkomt je niet alleen maar het mag nee moét er ook zijn.

Belangrijk is dat de cliënt verborgen angst leert te (h)erkennen, te aanvaarden. Dan pas kan de reactie er op veranderen en kunnen ongewenste gedachten, gevoelens en gedragingen met ondersteunende behandeling worden omgezet in gewenst.

Hoe kom je van je angst of je fobie af?

Mijn zoon werd ooit als kind van een jaar of acht door een hond gebeten. Hij fietste gewoon over de weg door een woonwijk en opeens was daar een grote herdershond die hem in zijn been beet. Volgens de eigenares van de hond was het dier geschrokken van een rammelend sleuteltje aan de fiets.

Voor mijn zoon hielp die verklaring natuurlijk niets. Hij had een grote beet in zijn been, maar onzichtbaar had de beet nog veel grotere schade aangericht. Gezellig een eindje fietsen in de omgeving van Kampen wilde hij niet meer. ‘Bij al die boerderijen zijn honden’, huilde hij. Een eindje wandelen in het bos, hetzelfde. En ook buiten spelen deed hij liever niet meer.

Toch wilden we hem die dingen wel laten doen. Gewoon, omdat we zelf graag wandelen en fietsen, maar vooral ook voor hemzelf. Angst kan je wereld heel klein maken. Wij wilden hem helpen die wereld weer groter te maken.

Op het begin probeerden we hem de angst uit z’n hoofd te praten: ‘Ach jo, er zijn zoveel honden, de meesten bijten nooit iemand’, ‘ik ben ook nog nooit door een hond gebeten’, enzovoort. Dat hielp niet zoveel. Wat wel hielp was hem toch mee naar buiten nemen om te wandelen, te fietsen en te spelen.

Hij mocht best bang zijn, maar we lieten hem merken dat hij niet alleen was. Bij het wandelen liep hij af en toe stijf tegen ons aan. Als er een hond in de buurt te zien was, verschool hij zich achter ons. Hondeneigenaren met loslopende honden vroegen we hun honden bij zich te houden. We lieten zien dat de wereld veilig was en dat wij wilden zorgen voor zijn veiligheid, zonder zijn angsten uit de weg te gaan.

Na een wandel- of fietstocht complimenteerden we onze zoon en benadrukten dat het ook deze keer goed was gegaan. Langzamerhand kreeg hij wat meer vertrouwen in de wereld en zelfs in honden. Het ging niet steeds een stapje beter.

Soms was er een terugval en was hij opeens weer heel bang voor honden, maar toch was er op de lange duur vooruitgang. Wandelen of fietsen vond hij steeds minder spannend. Na een paar jaar durfde hij zelfs weer alleen langs plekken te fietsen waar honden worden uitgelaten. Er zijn honden die hij durft te aaien en hij fantaseert erover dat hij later zelf honden zal hebben.

Je komt meestal niet van je angst of je fobie af doordat iemand alleen maar zegt dat je niet bang hoeft te zijn. Alles voorkomen dat je met je angst geconfronteerd wordt, maakt je wereld kleiner en vaak te klein.

Je moet je angst onder ogen zien, maar dat lukt niet altijd alleen. Soms heb je daar hulp bij nodig, iemand die een tijdje met je meeloopt om de wereld weer met vertrouwen tegemoet te treden. Dat is wat ik ook doe als therapeut.

Misschien is er iets in je leven gebeurd waardoor je angstig bent geworden. Misschien weet je zelf niet goed waarom je zo angstig bent. Misschien weet je niet hoe je de wereld weer zou kunnen vertrouwen. Therapie kan je helpen je angsten onder ogen te zien en te overwinnen door een tijdje met je mee te lopen en je helpen weer vertrouwen te krijgen in je zelf en in de wereld.

Een vrouw van middelbare leeftijd kwam een aantal jaren geleden bij mij in de praktijk met de klacht dat ze niet meer durfde te fietsen als het winter werd, inmiddels was het winterse weer ook ingetreden wat maakte dat ze voor een afspraak kwam.

Een beetje zenuwachtig vertelde ze dat ze angst had om te fietsen met dit weer. Iets waar ze zich ook voor schaamde want ze vond dat het nu maar eens over moest zijn, het was tenslotte al een paar jaar geleden dat ze met haar fiets was gevallen door gladheid.

Dit was niet de eerst keer voor haar en met de laatste keer was ze in het ziekenhuis beland, alles was goed genezen maar de angst bleef.

In het begin was ze al bang als de weg nat en glimmend was, ze bevroor letterlijk op de fiets, haar schouders gingen vast zitten, haar ademhaling werd onrustig en ze stuurde onzeker.

Ik heb hier bij haar een lichaamsgerichte sessie op gedaan die maakt dat opgedane spanning het lijf verlaat. Spanning, schrik, stress. trauma gaat vast zitten in het lichaam in een diep liggende spier, die niet met een ademhalingssessie ontspant. Na één sessie kon ze dit thuis zelf voortzetten. Na een aantal keren hier mee geoefend te hebben voelde ze zich al meer ontspannen, het winterse weer was inmiddels over, dus daar kon ze het nog niet mee vergelijken.

Na een volgende winterse bui kreeg ik van haar een mail waarin ze schreef dat ze tot haar verbazing nergens last meer van bleek te hebben en dat ze met een gerust hart weer boodschappen kon doen op haar fiets:-)

Een gedicht van Toon Tellegen - Uit: Wonderbaarlijk buigt zich over water (2016)

Wonderbaarlijk denkt aan mij,
ze wil aan iets anders denken,
maar ze denkt aan mij

ze kan niet meer,
er valt niets zinnigs meer aan en van en over mij te denken
en toch denkt ze aan mij

ik ben een aandoening, een complicatie, een recidief,
zij lijdt aan mij

ik ben een overspannen weerwolf, een struikelblok,
een onderkoning van Egypte, een hersenspinsel,
zij vlucht voor mij

ik ben een schaduwrijk, een zenuwpijn,
zij houdt van mij.

Toon Tellegen (1941)

Examenstress

Mieke is al drie keer gezakt voor een examen dat ze vrijwillig doet voor haar werk. Niemand heeft van haar gevraagd dat ze dit moet halen, maar voor Mieke is het zó belangrijk dat ze niet meer kan functioneren tijdens het examen. De inhoud van de lesstof past ze al een hele poos succesvol toe en eigenlijk weet ze alles wel, alleen dat examen zit haar zó dwars.

Als ik haar naar haar verleden vraag blijkt dat ze in haar vroege jeugd voortdurend als dom werd versleten door vader. Dat was zijn manier om haar te stimuleren beter haar best te gaan doen, maar het werkte averechts, Mieke ging steeds minder doen uit overtuiging dat het toch geen zin had, zij was dom.

Ze heeft met pijn en moeite een lager niveau schooldiploma behaald dan dat ze had kunnen doen.

Nu, vele jaren later legt ze zichzelf een enorme druk op, ze moet nu bewijzen aan zichzelf en de rest van de wereld dat ze niet dom is door een examen op een hoger niveau goed af te leggen.
Vader leeft al lang niet meer, maar in het onbewuste van Mieke staat het oordeel over haar nog steeds als een paal boven water. Het is wat haar betreft geen oordeel meer van een ander, maar waarheid.

We doen EMDR op het oude trauma. De disfunctionele beelden, gevoelens en gedachten worden gedesensitiseerd. Ze leert beter voor zichzelf op te komen, zich niet door dominante personen de les te laten lezen. Mieke leert dat een diploma haarzelf geen meerwaarde geeft. Mieke blijft Mieke, een leuke spontane vrouw die veel bereikt heeft in haar leven. Ze mag trots zijn op zichzelf, óók zonder diploma.

Mieke staat nu met veel meer zelfvertrouwen in de wereld. Dat zou een diploma waard zijn!

Toen hij zich aanmeldde dreigde hij in te storten, dat wil hij koste wat kost voorkomen. Helaas was bij onze eerste afspraak datgene gebeurd waar hij zo bang voor was. Hij kon het werk niet meer aan.

 

In de loop der jaren was de werkdruk steeds hoger geworden en hij mocht van zichzelf absoluut niet falen. Op het oog lijkt alles dik in orde: hij deed werk waar zijn hart naar uit ging, had een gezin met twee kinderen waar hij erg gelukkig mee is.

Thuis zitten met een burnout voelt voor hem als falen. In de eerste sessies kan hij langzaamaan aanvaarden dat de situatie is zoals hij is. Hij begint in te zien dat hij zichzelf een enorme druk op heeft gelegd.

 

Hij was bang dat naar buiten zou komen dat hij uiteindelijk niet goed genoeg is. Het is een kernovertuiging die hij van jongs af aan met zich meedraagt: niet goed genoeg zijn. De manier om ermee om te gaan was om hard te werken en aan de verwachtingen van anderen te voldoen.

Op het werk was hij op een punt gekomen dat dat niet meer vol te houden was. Tijdens de behandeling komt hij steeds meer tot inzicht dat hij niet gefaald heeft. Hij kan ook met meer mededogen naar zijn verleden kijken.

Er komt meer rust en langzaamaan begint hij weer te reïntegreren. Dit gebruikt hij ook om op een andere manier in zijn werk te staan: niet meer steeds aan de verwachtingen van anderen te willen voldoen maar meer zelfbewust te zijn. Dat gaat met moeite. Zijn negatieve zelfbeeld blijft toch steeds weer opspelen.

 

Middels twee sessies EMDR weet hij ook het negatieve zelfbeeld aan te pakken. Met een krachtig en lachend "f@8% iedereen!" sluit hij de EMDR-behandeling af. "Ik reken het goed." Zou Jochem Myer zeggen. Zijn negatieve zelfbeeld blijkt hierna helemaal te zijn verdwenen en nu lukt het hem ook beter om standvastig te zijn.

Gelukkig worden, zijn en blijven (deel 2)

In het de vorige blog over gelukkig worden, zijn en blijven heb ik een aantal vragen gesteld en een oefening gegeven. Deze kunnen helpen om gelukkiger te worden, te zijn en te blijven. De oefening was het bijhouden van een positief dagboek. Elke dag even kort opschrijven wat de fijne en positieve dingen van de dag waren. Vandaag heb ik nog wat tips en oefeningen om positiever door het leven te gaan.

Tips voor een positief leven
• Durf eens Nee te zeggen en te kiezen voor wat jij belangrijk vindt! We moeten namelijk van alles. Rennen de hele dag van hot naar her. Bedenk eens bij jezelf wat jij graag wilt en durf dan eens nee te zeggen. En natuurlijk niet tegen een dag werken, want het geld moet wel verdient worden. Denk bijvoorbeeld aan dat misschien wel verplicht geworden bezoekje aan iemand elke week, het stofzuigen wat je elke dag vindt te moeten doen of die vriendin die eigenlijk alleen maar over haar eigen problemen praat.

• Als je je down voelt, krul dan je lippen in een glimlach. Ook al meen je het niet, je zal merken dat het je een beter gevoel geeft!

• Accepteer jezelf zoals je bent. Accepteer dus ook dat je je soms niet fijn voelt, verdrietig bent, boos of geïrriteerd. Als je er minder hard tegen vecht zal je merken dat het vervelende gevoel sneller weg gaat dan als je maar blijft proberen je anders voor te doen. Luister ook eens naar het van nummer:Harry Jekkers, Ik hou van mij

Aanvullende oefeningen
In mijn vorige blog was de oefening om een positief dagboek bij te houden. Dit helpt om positiever in het leven te staan en je gelukkiger te voelen. Onderstaande oefeningen zorgen voor een nog beter, positiever en gelukkiger gevoel.

* Het dankbaarheid dagboek

Dit is goed te combineren met de oefening van vorige week. Schrijf elke dag 3 dingen op waarvoor je dankbaar bent. Doe dit in positieve woorden en jij bepaald hoe uitgebreid.

* Betrek je partner of gezin

Bespreek dagelijks (bijvoorbeeld tijdens het eten of voor het naar bed gaan) de leuke dingen van de dag. Focus ook weer echt op de leuke dingen die gebeurt zijn, hoe klein ook.

Durf jij jouw dromen te dromen?

Als kind kreeg ik van mijn turn juf bij haar afscheid een blad met daarop een woord dat mij in haar beleving omschreef. Er stond op: ‘Dromertje’. Lange tijd voelde ik dit als iets negatiefs. Een sticker waar je liever van af wil. Iets wat niet ‘normaal’ is en daarom niet goed is; mijn verdwijnen van de echte naar mijn eigen ‘veilige’ wereld.

Ik deed het niet bewust, het ging vanzelf. Liever had ik gehad, dat het niemand was opgevallen. Dat ik lekker mijn gang kon gaan in mijn eigen wereld. Alleen zo nu dan - als ik daar zelf zin in had - tevoorschijn komen. Ik voelde me dan ook wel een beetje betrapt toen ik het predicaat ‘Dromertje’ van de juf ontving. En verontwaardigd toen ik het mee naar huis nam en het daar lachend werd beaamd. Nu kon ik echt niet meer onder de waarheid uit, dat het opviel.

Wat maakte dat ik me zo betrapt voelde? Ik wilde niet dat het zou opvallen omdat er daarmee een beroep werd gedaan op mijn aanwezigheid in de wereld van hier en nu. Een wereld waarin ik als kind voelde dat ik geen antwoord had op dingen die ik om me heen zag gebeuren en waar ik me het liefst aan wilde onttrekken. Wat ik niet zag, was dat het me ook wat kostte. Het kostte me werkelijk contact en de verbondenheid van deelname.

Het heeft mij veel tijd en interne strijd gekost om terug te keren. Om meer in het hier en nu te zijn. En ik ken het nog steeds om het zo fijn te vinden om te verdwijnen in mijn eigen wereld. Nu is het alleen open. Ja, zo doe ik dat. Dat ben ik.

Als ik mezelf vergelijk met toen en nu, zie ik wel grote verschillen. De allergrootste is denk ik wel dat ik door het contact veel meer steun ervaar en me daardoor ook veel minder alleen voel. Steun die ik zo nu en dan hard nodig had (en heb) om moeilijke stappen te zetten en moeilijke periodes door te komen, zoals van baan veranderen om mijn dromen achterna te gaan en verlangens te volgen.

Mijn mijmeringen gebruik ik nu ook als inspiratiebron voor mijn werk. Voel ik me dankbaar als ik snel met cliënten mee kan reizen in hun stukken. Mooie sessies kan creëren die verbindend, verdiepend en verrijkend zijn voor mijn cliënten. Geniet ik er intussen van om mijn creativiteit vorm te geven in: schilderingen, tekeningen, kleiwerkstukken, gedichten, etc..
Zo gebruik ik mijn dromerijen in het hier en nu. Ondersteunen ze me in het hier en nu. Verbinden ze mij met het hier en nu.

Had ik vroeger nooit durven dromen…..

Ze zit in de stoel. Ik heb haar gevraagd haar schoenen uit te doen en heb haar begeleid naar en in een ontspanningsoefening. Haar ogen vertellen hoe onwennig dit voor haar is. Hoe spannend. Ook haar ademhaling vertelt over haar worsteling en langzame overgave aan de oefening. Ik luister. Neem waar. Begeleid haar door mijn eigen lichaam, ademhaling en stem in te zetten als instrument.

“En dan leg je, je handen op je gezicht, zeg ik zachtjes. Trommel je zachtjes met je vingers op je wangen, je slapen, je voorhoofd, je keelgebied. Neem er de tijd voor. In de stilte die ik laat vallen, geef ik haar de kans om haar eigen proces te verdiepen. Haar, haar eigen proces te laten gaan. En dan…. streel je zachtjes je gezicht. Doe het alsof je een baby streelt. Jouw baby. Jouw kind. Voel je huid alsof je voor de eerste keer je huid voelt……”
Weer kijk ik naar haar. De tederheid die ze uitstraalt raakt me. Deze vrouw die zo gewend is om hard te werken. Hard te werken om alles onder controle te houden. Ook haar boosheid, pijn en verdriet. Het zelf op te lossen. Het heeft haar zo ver gebracht en haar ook zo opgebroken. Het was een moeilijke stap om een therapeut te zoeken. Nog moeilijker om een therapeut te mailen. Verrassend open was ze daarover in haar eerste mail aan mij. Nu verrast ze me weer. Hoe ze zich overgeeft, laat meevoeren en raken in deze oefening.

Ik denk aan een belangrijke leraar voor mij. Een leraar die mij vertelde over leren aannemen. Over hoe hij kon genieten van dit vak. Het hem vervulde met levenslust door zich open te stellen en te ontvangen. Zich zo liet voedden. Hoe hij mij confronteerde met mijn worstelingen op dit vlak. Mij begeleidde om dit te leren door zijn eigen ogen, lichaam, stem en adem in te zetten als instrument.

Ik kijk nog een keer naar haar. Zet mijn voeten op de grond en maak heel bewust contact met mijn hart. Dan adem ik diep in. De tederheid, de zachtheid en openheid die van haar hele gezicht afstraalt, de manier waarop ze liefdevol haar eigen gezicht beroerd als het haar eigen baby is. Het stroomt allemaal zo mijn hart in. Het voelt alsof iemand mijn hart teder en liefdevol heeft vastgepakt als een baby en zachtjes streelt. Wat vond ik het moeilijk om dit te leren. Wat deed het pijn. En wat ben ik ongelooflijk blij en dankbaar dat ik dit geleerd heb.

Ken je dat gevoel? Het gevoel: Hier wil ik voor altijd blijven. Niets anders als dit. Geborgenheid, warmte, veiligheid. Bescherming tegen alles. Afgesloten van alles.

In een begeleidde sessie was ik weer even terug in de baarmoeder van mijn moeder. Als het aan mij had gelegen was ik er uren blijven liggen. Ik kon zo goed voelen hoe mijn lichaam niet in beweging wilde komen. Precies zoals bij mijn geboorte waardoor medisch ingrijpen voor de artsen noodzakelijk was. Vanaf dat moment werd ik dwingend het leven in getrokken. En geduwd.

Mijn zuurstoftekort in de baarmoeder maakte dat ik met een tangverlossing geboren ben en slechts een moment bij mijn moeder kon zijn. Zoals mijn moeder zei: “Ik mocht je heel even vasthouden en woeps, weg was je.”. De couveuse in. De artsen hebben accuraat en goed gehandeld om mij direct van alle nodige medische zorg te voorzien. Ik heb mijn leven aan hun accurate handelen te danken. Zelfs twee keer hebben ze mijn leven gered. In de couveuse klapte mijn beiden longetjes in. Mijn ouders kregen de opdracht om de geboortekaartjes terug te halen. Nogmaals werd ik met succes dwingend in leven gehouden.

De couveuse. Een doorzichtig bakje waarin baby’s de medische zorg krijgen die ze nodig hebben. Alleen medische zorg is niet waar een pasgeboren baby op zielsniveau naar verlangd. De ziel van een baby verlangt naar de geborgenheid, veiligheid en bescherming van haar moeder, zoals zij dat heeft ervaren in haar baarmoeder. Haar warmte, stem, aanraking, voeding en haar kloppende hart. Het is een pril en basaal diep verlangen na de onstuimigheid van een bevalling. Dicht bij de moeder kan het kind bekomen van deze grootse ervaring. De couveuse is een ervaring die daar heel ver vandaan is, als je erin ligt met slangetjes en naaldjes in je lijf, handen die je ongevraagd aanraken, veel licht, onbekende geluiden van medische apparatuur, onbekende geuren en ver weg van je moeder.

Later in mijn leven zou ik leren hoe belangrijk deze gebeurtenissen zijn geweest voor existentiële vragen die als een rode draad door mijn leven lopen. Vragen die op een bepaalde laag elke dag voelbaar zijn. Vragen zoals: Mag ik er wel zijn? Had ik wel geboren mogen worden? Samengaand met een onderdrukt en onbewust maar diep verlangen naar geborgenheid, warmte en veiligheid. Een verlangen dat teruggaat naar de tijd in de baarmoeder.

In mijn leven heb ik vaak op verkeerde plaatsen gezocht om dit verlangen te stillen. Een onbewust zoeken - overdekt met bravoure en onkwetsbaarheid – waarin ik steeds weer zocht naar antwoorden buiten mijzelf. Bij anderen. Ongezonde symbiose. Een zoeken vanuit een jonge behoefte.

Ik vond de antwoorden in mijzelf. Door pijn te helen. Met hulp en steun van anderen. Anderen die zich meer en meer opende naarmate ik mij opende. Een bijzondere reis……….

Haar moeder verloor haar jongere broertje toen hij vier jaar oud was, zij was 6. Haar oma verloor drie kinderen, waarvan een tijdens een aanrijding voor de deur van hun woonhuis.

Zij leeft met de angst van de vrouwen die haar voor gingen. En komt bij mij met relatieproblemen. Haar man heeft onenigheid met hun zoon. Zij is zoooo bang om haar kind te verliezen en komt tussenbeide.

Wat was het nodig dat ze haar tranen liet gaan om het verdriet van het verloren broertje en het verdriet van oma die drie kinderen verloor. Door hier bij stil te staan kon het leven een andere wending krijgen en lukte het haar beter om de onenigheid te verdragen tussen de mannen waar ze zo van houdt.

Niet meer tussenbeide te springen en haar man niet meer als de boosdoener te zien. Haar angst om haar kind te verliezen met hem te bespreken, zodat het vraagstuk van hun zoon weer een gezamenlijke vraag kon worden. Dat luchtte op.

Een client ervaart nog altijd veel verdriet na het overlijden van haar moeder. Dat verdriet is na enkele jaren nog erg groot en heft zelfs tot een depressive geleid. De client komt tot niets meer en ervaart geen plezier meer.

Door samen met deze vrouw IEMT (integral eye movement therapy) op het verdriet in te zetten, werd haar last van dit verdriet minder.

Daardoor ontstond er weer ruimte om tot actie te komen, wat ook weer een bijdrage gaf bij het herstel van de depressive.

Verdriet mag er zijn, wanneer het je verlamt voor langere tijd, is het altijd goed hulp te zoeken.

boekentip: Andrea Bajani: Het hoogste goed

Een prachtig boekje, sprookjesachtige stijl, waarin verdriet als een hond de eigenaar op de voet volgt,....Er was eens een jongen die een verdriet met zich meedroeg waarvan hij niet wilde scheiden.

Prachtig en troostrijk.

Soms lukt het gewoon niet om met het alledaagse mee te gaan, omdat je het verdriet niet wil thuislaten. Het verdriet aan de kant zetten, kan schuldgevoelens oproepen, angst om te vergeten....

Ontdekken dat het verdriet bij jou hoort, zoals jij bij het verdriet kan een gevoel van rust brengen.

Rouw omvat de ervaring van verlies, van loslaten, verandering van een levensvorm zoals deze vertrouwd was, jezelf op een andere manier hervinden.

Het kan gaan om het verliezen van een geliefde naaste aan de dood. Maar ook het verlies van een vertrouwde levensfase, de overgang, kinderen die het huis verlaten of verlies van vriendschap, gezondheid of werk.

Het brengt vaak de ervaring van angst, schrik, paniek, leegte, eenzaamheid en gemis omhoog. Durf je dit toe te staan?

Soms helpt het om een persoonlijk plekje te maken, te schrijven, te praten, te wandelen met dat wat je hart op dat moment beroerd. Als dat heel precies, telkens weer de ruimte mag krijgen. Heb je zorg voor de wond die het verlies in jou geslagen heeft.

Als moed en vertrouwen onbereikbaar blijken, wat is dan nodig? Je terugtrekken, het verlies zijn beloop laten, boosheid voorbij laten komen, vakantie nemen van de zwaarte door iets te ondernemen wat je leuk vind?

Door heel precies te luisteren naar jezelf, naar wat jij nodig hebt, hervind je langzamerhand steeds meer en weer jezelf. Op een andere manier, nabij en intiem bij dat wat er is. Het vertrouwen in jezelf zal toenemen. Want er is iets in jou waar jij op vertrouwen kan wat los staat van het verlies.
“Door het donker kan men leren, het licht weer te waarderen”.

Tijdens supervisie van de studie Rouwbegeleidingskunde word je waarde als hulpverlener besproken. En zo bescheiden als we zijn is dit een lastige: Wat zijn we waard, wat is de waarde van ons werk, waar liggen grenzen?

Na veel overleg én emoties kwam de vraag: “Als je naam in chocoladeletters uitbetaald mag worden, uit hoeveel letters bestaat deze dan?” Nou, toen werd het antwoord voor mij meteen duidelijk (en niet alleen omdat ik chocola erg lekker vind! :-) ).

 

ONZEKERHEID
Iedereen heeft weleens last van onzekerheid. Als je je onzeker voelt, ga je twijfelen aan wat je kunt of aan je eigenwaarde. Dit kan overal ontstaan: tijdens je werk; met een presentatie; op school, als je een toets moet maken; in je relatie; op feestjes.

 

ONTSTAAN VAN ONZEKERHEID
‘Onzekerheid’ is een ingebouwd systeem om je scherp te houden. De stress die ontstaat wakkert de emotie ‘angst’ aan, wat maakt dat je lichaam in een staat komt om te vluchten of te vechten. Hierdoor ga je beter presteren.

De manier waarop en hoe groot deze ‘angst’ is, is mede afhankelijk van je persoonlijkheid, hoe je grootgebracht bent en de positieve/negatieve ervaringen die je hebt meegemaakt.
Als deze factoren een negatieve invloed hebben, kan het verlegenheid creëren, gebrek aan zelfvertrouwen of onvermogen om een stabiele relatie op te bouwen.

 

TE VEEL ONZEKERHEID
Ontstaat er te veel stress, omdat je te veel van jezelf vraagt of als je een negatief zelfbeeld hebt, ontstaat er ook (te)veel ‘angst’. Dit bevestigt dan weer je onzekerheid. En het cirkeltje is rond.

Chronische onzekerheid kan je dagelijks leven belemmeren met alle gevolgen van dien. Hierdoor kan een minderwaardigheidscomplex, depressiviteit, een sociale fobie of een angststoornis ontstaan.

Deze problematiek kan voor een groot gedeelte aangepakt worden, ware het niet dat de persoon zelf dat moeilijk vindt te geloven. Want als alles in je leven fout gaat of niet belangrijk genoeg is, hoe kun je dan geloven dat je überhaupt geholpen kunt worden.

Daar ligt een grote taak voor de omgeving om de onzekerheid te signaleren en indien nodig samen ondersteuning te gaan zoeken.

 

CHOCOLADELETTERS
Als je twijfelt aan jezelf, kan het helpend zijn als iemand anders met je meedenkt en probeert met je te ‘omdenken’ zodat er andere inzichten ontstaan.

Dit gebeurde ook met de vraag hoeveel je waard bent als je je naam in chocoladeletters laat uitbetalen: “Ben je alleen je voorletter waard of geeft een volledig uitgeschreven naam je waarde aan?”
Volledig uitgeschreven, natuurlijk!

Een paar dagen later na de supervisie kwam de post een grote doos bezorgen met mijn ‘waarde’ erin: 22 Chocoladeletters! :-)

Bram is en man die succesvol is in zijn werk, zijn vaderschap en binnen vriendschappen. Van binnen is onzekerheid echter 'heer en meester'.

Bram heeft door onveiligheid gevoel tijdens de opvoeding al jong geleerd om cognitief de wereld te bevatten.
Het is een intelligent mens. Hij kan afstemmen en meevoelen met anderen maar niet voor zich zelf.

We komen er achter dat Bram zijn interne gevoel van ongemak over slaat, om vervolgens vanuit daadkracht zichzelf te profileren. Dat is zo'n gewoonte patroon geworden dat hij geen onderscheid meer maakte alvorens te reageren.

Stap voor stap onderzoeken we zijn reactiepatroon.
Door de stappen te minimaliseren en hierin te oefenen leert hij om OK momenten in te lassen. Een time out om stil te kunnen staan bij wat hij voelt. Wat is prettig en wat niet. Wat is nu OK voor mij en deze situatie.

Het overbelaste hoofd komt tot rust en een andere manier van aanwezig zijn wordt bepalend. Hierdoor neemt de onzekerheid af en het gevoel van zelfvertrouwen toe.

Mijn ouders zijn al jaren gescheiden. Mijn moeder was direct al dol op mijn zoon (nu 8 jaar). Vorig jaar overleed zij. Ik heb verder geen broers en zussen, maar mijn vader leeft nog wel.
Ik vind het moeilijk te verkroppen dat mijn vader geen interesse heeft voor mijn zoon.”

Milou was zichtbaar aangedaan. De vader van Milou had al jaren een nieuwe relatie en gaf er de voorkeur aan om met háár kinderen (en kleinkinderen) op te trekken. Het stak Milou dat haar vader nooit eens speciaal voor haar zoontje kwam.

Ze had er wel eens opmerkingen over gemaakt, maar die waren niet goed ontvangen. Vader voelde zich bekritiseerd. Haar opmerking was ook wat onhandig geweest: Milou had zijn inspanningen vergeleken met de contacten die er waren tussen haar zoontje en de familie van haar man. Die kwamen wekelijks met (veel te veel) cadeaus aanzetten.

Als haar vader en zijn vriendin kwamen dan was het vaak overdag als haar zoontje naar school was. En dan nog maar heel af en toe. Voordat haar moeder overleed had het haar ook dwars gezeten, maar omdat moeder vaker wel interesse toonde, viel het minder op. Nu voelde Milou zich soms achtergesteld.

Ik loop dan alle relevante relaties die er in en om het gezin in kwestie zijn na met degene die bij mij in de spreekkamer is. Milou vertelde uitgebreid over wie welke rol speelde en op welke manier.

Daarmee kon ik haar op maat adviseren op welke manier en in welke volgorde ze met de betrokkenen het best kon gaan praten. Ook welke woorden en zinsneden ze beter kon vermijden en hoe ze die kon omzeilen. En welke dingen ze juist kon benadrukken om hen open te laten staan voor haar.

Na het 2e gesprek ging zij met vader en zijn vriendin praten. Het bleek allemaal te berusten op misverstanden. Vader had gedacht dat hij niet belangrijk was. Hij wilde dolgraag met haar zoontje iets gezelligs doen. Er zijn ook vaak mogelijkheden om interventies te doen, zonder aanwezigheid van degenen om wie het gaat.

Piekeren doe je met je lijf :-)

Dat is natuurlijk nu nog niet zo: piekeren doe je tot nu toe waarschijnlijk vooral met je hoofd. Je krijgt er misschien wel hoofdpijn van of gespannen ledematen.

Tijd voor een ander invalshoek. Al die opeenvolgende vaak dwingende, soms chaotisch, zich steeds herhalende pieker-gedachten... wat kunnen we er nog meer mee behalve ze te denken?

Welk ritme hebben jou gedachten? Als je de piekergedachteno opschrijft, hoeveel woorden staan er dan? en zijn bepaalde woorden dik gedrukt?

Zijn er bepaalde emoties die omhoog komen terwijl jij je gedachten denkt?Welke kleur hebben je piekergedachten? Rood, paars, zwart? Of heb jij last van hele snelle venijnige felgele gedachtenprikkels die als een mug om (en in) je hoofd blijven zoemen?

Of ben jij meer van de gedachtekronkels, waar een slag van gedachtes elkaar opvolgen, als treinwagons die je de afgrond in trekken. Er zijn stroperige langzame lgedachten, snelle kittige gedichtenpasjes, woedende en verdrietige gedachten, schuldgedachten (het gevoel volgt meestal pas later....

Stel je voor. iemand leest ze voor, zoals jij ze denkt, accenten, volume, interval, ritme, toonhoogte, gevoel... en het enige wat jij hoeft te doen, is het ritme, de kleur, de snelheid, de richting enz. in beweging te brengen.

Snel trappelende voeten, een zware golf die steeds opnieuw inzet. Opspringende en opdringerige gedachten. Misschien past er zelfs wel een muziekje onder.

Ik nodig je uit om je gedachten in een ander perspectief te gaan beleven en bewegen. De weg van je hoofd naar je lichaam; voelen hoe de grond onder je voeten al die bewegende gedachten opvangt en absorbeert. Hoe de zuurstof die via je adem binnen komt je nieuwe frisse energie geeft.

Hoe grappig en lachwekkend sommige pieker-gedachten zijn en hoe verdrietig en boos je van andere wordt. Alles is welkom en ieder gevoel en elke gedachte hebben een weerslag op je lijf. Nieuwsgierig hoe jou piekergedachten-dans eruit ziet?

Je bent helemaal welkom om het te komen onderzoeken.

Een cliënt kwam bij mij met de vraag over slaapproblemen. Hij gaf aan dat hij zo piekerde dat hij daardoor niet in slaap kwam, kort sliep en slecht sliep.

Na onderzocht te hebben gedaan naar zijn pieker gedachten (piekeren over het niet slapen) en zijn slaap rituelen, kwam eruit dat hij op de dag zo weinig deed dat hij amper moe was om te gaan slapen.

Door 's nachts te gaan piekeren dacht hij een stukje controle te hebben, maar 's nachts kan je niks ondernemen. En ja, als je 's nachts amper slaapt, dan heb je overdag's niet veel fut om wat te gaan ondernemen. Een negatief spiraal die enkel en alleen maar angstig maakte dat alles bij hetzelfde zou blijven.

Al pratende kwamen we er achter dat hij gewoon erg ontevreden was met zijn leven, hij miste iets, 'een maatje'. Door structuur in zijn dagpatroon aan te brengen, kwam hij weer in een positieve spiraal terecht. Hierdoor kreeg hij weer energie, ook om dat ene gemis in zijn leven aan te gaan pakken. Met resultaat!

Als Thomas in mijn praktijk komt zie ik een vlotte jonge twintiger met een vlotte babbel. Thomas is slim en kan heel wat leuke ideeën in het leven roepen.

Na een periode van succes en veel erkenning als deejay is hij echter ‘op hol geslagen’ zoals hij het zelf noemt. Zijn ideeën werden al maar fantastischer en op een gegeven moment vonden zijn vrienden en familie het steeds moeilijker om hem serieus te nemen.

Hij had ingezet op een nieuw muziekproject, daar veel geld en moeite in gestoken. Op enig moment merkte hij echter dat alle deuren voor hem gesloten waren. Niemand wilde nog over zijn wilde plannen in gesprek.

Thomas werd enorm op zichzelf teruggeworpen en kwam in een diep dal met veel zelf-vertwijfeling. Dit is nu anderhalf jaar geleden en sindsdien twijfelt hij aan alles en vooral aan zichzelf. De dynamische jonge vent die hij was is veranderd in een slecht slapende piekeraar zonder vaste koers. Hij is de vaart in zijn leven en zijn levensmoed kwijtgeraakt.

Als we een en ander op een rijtje zetten blijkt hoe Thomas als kind op de lagere school al heel populair was geworden. Hij was spontaan, had leuke ideeën en kreeg altijd de lachers op zijn hand. Wat hij ook deed, alles leek te lukken en ook zijn ouders vonden het allemaal even prachtig wat hij deed. Eigenlijk was Thomas niet zo zelfverzekerd als het leek.

Door alle succes en bijval van anderen in zijn jonge jaren had hij weinig geleerd over omgaan met tegenslag, over doorzetten en uithouden.

We gaan samen aan de slag met (voor hem) kleine stappen om weer in beweging te komen. We onderzoeken ‘waar Thomas warm voor loopt’. We maken samen een plan van ‘gewone’ dingen voor zijn dagelijkse bestaan die hij aan zal gaan én vol zal houden. Hierdoor komt hij terug in gezond dagritme en ‘tussen de mensen’.

Daarnaast kijken we naar de dingen waar Thomas echt enthousiast voor wordt. We maken daar een stappenplan met tussenstappen en een einddoel. Dit is nieuw voor hem, omdat hij vooral gewend wat aan direct succes. Het stappenplan helpt hem om risico’s te nemen die hij aankan, die hij kan overzien. Het einddoel houdt hem enthousiast.

Verspreid over een aantal maanden zien we elkaar af en toe en soms belt hij voor raad, bemoediging en advies. Na een half jaar meldt Thomas zich opnieuw. Hij vertelt blij en opgelucht hoe hij heeft geleerd om ‘van kleine dingen te genieten’. Hij begrijpt beter wat het is om door te zetten en gewoonweg ‘te doen’ in plaats van eindeloos vooraf te overwegen.

Tegenwoordig pakt hij aan en haakt niet meer af als het even tegen zit. Hij begrijpt ook anderen beter in hun zorgen en is minder ongeduldig met hen als voorheen. Kortom: hij voelt zich verlost uit zijn eigen pieker- en denkwereldje en is weer in beweging. Hij is terug als mens tussen de mensen.

Hij was bang geworden van zichzelf. Tijdens ruzies reageerde hij steeds heftiger en er was een moment gekomen dat hij zichzelf niet meer in de hand had gehad. Hij had zijn vriendin geduwd en ze was tegen de muur terechtgekomen.

Hij was enorm van zichzelf geschrokken en toen gelijk weggelopen. Een rondje buiten gaan maken om af te koelen. Hoe was het zover gekomen? Hoe kon nou uitgerekend hij, die zo'n hekel aan geweld had dit doen? En waar ging het nou eigenlijk helemaal over? Nergens over.... als hij er nu over terug dacht.

Bang geworden van zichzelf.. van zijn eigen agressie. Dat hij dat in zich had. Toen we samen gingen onderzoeken wat er nou eigenlijk gebeurd was kwamen we al snel uit dat er een stuk assertiviteit miste.

Hij vond het moeilijk om zijn echte mening te geven als hij het ergens niet mee eens was. Vooral als die mening af week van de groep, dan werd het nog lastiger. Dat gebeurde op zijn werk nog al eens en dan hield hij maar zijn mond maar ondertussen nam hij de spanningen hierover mee naar huis.

Als hij dan thuis kwam, dan trof hij daar zijn geliefde waar hij nog steeds zielsveel van hield. Echter zij was een vlotte prater en had haar mening snel klaar. Daar kon hij niet altijd aan tippen en voor zijn gevoel delfde hij dan het onderspit in een discussie. Ook was hij snel geraakt en vatte hij dingen nogal vlot persoonlijk op terwijl het eigenlijk over dingen ging en niet over hem. Dat onderscheid leren maken, hielp hem relativeren.

Ook pakten we zijn please gedrag aan. Daar wilde hij graag vanaf want het werd zo langzamerhand wel een heel overheersend trekje en het maakte dat zijn emmer sneller vol liep waardoor hij zichzelf op den duur niet meer in kon houden. Dat kostte hem meer moeite.. want hiervoor moest hij uit de rol van meegaande en flexibele man. Hij moest leren "nee" zeggen of zijn eigen behoefte leren uitspreken terwijl die mogelijk anders was dan die van anderen.

Na wat oefenen, merkte hij dat hij niet meer van die woede uitbarstingen had. Ze waren gewoon weg! Hij kon precies benoemen wanneer hij de spanning op voelde komen maar omdat hij dit meteen bespreekbaar maakte, volgde er geen ontploffing meer.

Hij was zichtbaar opgelucht en blij met dit resultaat en zijn partner ook. De relatie stond nu niet meer op het spel en op het werk had hij meer respect gekregen voor het feit dat hij stevig bij zijn standpunt was gebleven op een goede manier.

Het is de realiteit dat het leven vol zit met verrassingen, onverwachte gebeurtenissen en veranderingen.

Voor velen van ons is onzekerheid ongemakkelijk. Het kan zwaar zijn wanneer een situatie voor ons belangrijk is, en we worden verbonden aan een specifiek resultaat. Bijvoorbeeld als je kans hebt op een baan of als je onzeker bent over relatie.

We proberen vaak de onzekerheid te contoleren of te elimineren. Dit werkt echter tijdelijk. Uiteindelijk versterkt het alleen maar nog meer de onzekerheid.

Hoe kun je openstaan voor andere mogelijkheden en uitkomsten?

- Denk na over jou eigen denken. Is het waar wat je denkt?
- Blijf in het huidige moment, zo kun je zaken klein houden.
- Maak een lijst waar je wél invloed op hebt en ga daarmee aan de slag.
- Therapie kan helpen je helpen om te gaan met je angsten.

Onzekerheid is onvermijdelijk. Uiteindelijk helpt het ons groeien.

Onderzoek je negatieve gedachten en kijk wat je ervoor in de plaats kunt zetten, Mocht je extra ondersteuning nodig hebben schakel dan passend hulp in.

Vandaag sprak ik een cliënt die aangaf dat het beter met haar angst ging, maar dat de emoties soms gierend door de bocht gingen. Ik moest meteen aan Max Verstappen denken en zijn actie vorig jaar: schuin op de baan, bijsturend, bijna tegen de vangrail en dan ‘gewoon’ weer doorrijden. Zoals hij zelf aangaf: zijn hartslag ging omhoog!

 

MAX VERSTAPPEN
GPupdate.net zegt op 14-11-16 hier het volgende over: ‘De Formule 1-wereld kwam na de Grand Prix van Brazilië superlatieven te kort. Vriend en vijand was het erover eens: wat de Nederlander geflikt had op het Autodromo Jose Carlos Pace, was uniek.’
Eigenlijk kan ik datzelfde ook zeggen over de mensen die mijn praktijk bezoeken. Ook zij zijn steeds op zoek naar grip op hun angst als ze dreigen uit de bocht te vliegen, op hun eigen unieke manier.

 

EEN RACE LOPEN
Een traject van een cliënt lijkt op een Formule 1 race
Je bent afhankelijk van een aantal factoren. Als je materiaal niet snel genoeg is of zelfs niet in orde, begint het bij de start al lastig. Dus als jouw sociaal netwerk niet voldoende kan steunen of zelfs een negatieve invloed heeft, moet je wel heel sterk in je schoenen staan om een ‘race’ aan te gaan.

Dan zijn er allerlei invloeden als weer, route, pitstoppen, bandenwissel etc. Je krijgt te maken met jouw taken in het leven, jouw functie (partner, vriend, ouder, kind, mantelzorger, werknemer, werkgever etc.), financiële verantwoordelijkheden, keuzes maken, afscheid nemen etc.

Al deze factoren hebben invloed op de ‘race’ die gelopen gaat worden met als doel de eindstreep halen. En dan ook nog het liefst als eerste. Soms zitten deze factoren mee, soms zitten ze tegen. Je kunt een planning maken, maar het vraagt dus ook veel flexibiliteit.

 

CONCURRENTEN
De grootste uitdaging zijn natuurlijk de concurrenten. Jij bent daarbij je eigen (grootste) concurrent. De te lopen race is afhankelijk van hoe je bent grootgebracht, wat jouw overtuigingen zijn, welke levensgebeurtenissen je doorleeft hebt, en of er voldoende draagkracht is.

Een beetje geluk of mazzel komt natuurlijk ook om de hoek kijken, maar uiteindelijk is het keihard werken. Als dan in één keer je bolide dwars op de baan gaat, dan heb je het gevoel dat je emoties gierend door de bocht gaan. Dan is het anticiperen op wat er is, en zorgen dat je wagen op de baan blijft. Soms lijkt het alsof je de vangrail ingaat….

 

GRIP OP JE LEVEN
En als na al dat harde werken je van de 16e positie de derde plaats bereikt, dan mag je supertrots op jezelf zijn en vele anderen met jou. Een eerste of een tweede plaats is dan niet eens belangrijk, want je hebt weer grip op je leven. Je hebt iets unieks geflikt!


Binnen 1 m. 20 zie je de ‘dwarsligger’ van Max Verstappen:

Bart is eind veertig en al zijn hele werkende leven actief in de bouw. De laatste 14 jaar werkt hij als opzichter voor een bouwbedrijf. Wanneer hij mijn spreekkamer binnenkomt, loopt deze krachtig gebouwde man van bijna 2 meter een beetje krom. Zijn ogen liggen diep in de kassen en hij kijk schichtig om zich heen.

Bart vertelt over zijn werk en hoe hij al 26 jaar voor hetzelfde bouwbedrijf werkt, ‘in weer en wind’. Iedere ochtend was hij na 3 kwartier reizen om minimaal 7 uur op de bouwplaats. Als het nodig was, stond Bart ook in de weekenden klaar voor de baas. Maar nu is het ‘op’….

Als Bart komt zit hij al een week thuis. De laatste maanden merkte hij hoe hij steeds meer weerzin kreeg om naar het werk te gaan. Ruim een week geleden kreeg hij onderweg naar het werk in de auto een paniekaanval. Hij werd duizelig en het werd hem zwart voor de ogen. Hij wist niet meer waar hij was, dacht dat hij dood ging en zette zijn auto langs de kant van de weg. Bart's vrouw en zoon kwamen hem ophalen.

Vandaag wordt Bart gebracht door zijn vrouw. Als ik contact met hem wil maken kijkt hij glazig voor zich uit. Wanneer hij merkt dat er hier vandaag niks van hem wordt verwacht, dat hij gewoon zijn verhaal mag doen, ontspant hij zichtbaar. Samen inventariseren we stapsgewijs zijn verhaal en kijken hoe hij voorlopig verder kan, hoe hij weer houvast en veiligheid kan vinden.

Bart heeft nu alle tijd nodig die hij zichzelf nooit gunde, dat is ‘even wennen’. De gedachte alleen al dat hij nu ‘hersteltijd’ nodig heeft, maakt hem zenuwachtig. Eigenlijk is hij niet gewoon om iets voor zichzelf te verlangen.

Bart vertelt hoe hij uit een gezin komt waar ‘hard werken en niet zeiken’ de standaard was. Vader bouwde houten schepen en Bart en zijn broer werden al jong in de zaak betrokken. Er was geen plaats voor aanstellers en de dag begon heel vroeg. Bart zag wel hoe zwaar het werk voor zijn vader was.

Hij probeerde door hard te werken zijn vader zoveel mogelijk te ontlasten. Na de technische school ging Bart zelf verder als timmerman in de bouw. En omdat hij van aanpakken wist, werkte hij zich al snel omhoog tot opzichter. En ja, hij wist wat werken was, én hij wist van loyaliteit ‘aan de baas’. Helaas voor Bart zelf had hij weinig geleerd om loyaal aan zichzelf te zijn. En juist dit brak hem uiteindelijk op.

In de gesprekken die volgen kost het wel moeite om Bart zover te krijgen dat ‘de ander, zijn vader, het werk, de baas en het gezin’ niet altijd voorop kunnen staan. De hevige angst en nervositeit die Bart confronteerden verdwijnen wanneer hij er in slaagt om stapje voor stapje te gaan leven en bewegen in ruimte en tijd die hij aan zichzelf toestaat.

De grote klus voor Bart is nu om in te gaan zien dat ook híj een plek in zijn leven verdient. Dit is ‘een persoonlijke verbouwing’ die deze timmerman niet aan heeft zien komen…… maar wat een goeie investering vindt hij het een half jaar later!!

Vaak zie ik mensen in mijn praktijk die relatieproblemen hebben. In veel gevallen heeft dit te maken met de manier waarop ze met elkaar communiceren. Deze manier is vaak verwijtend en beschuldigend en lijkt meer een vorm van aanklagen te zijn dan dat er nou constructief gecommuniceerd wordt om problemen op te lossen. Dat is jammer en een gemiste kans.

Veel scheidingen hadden misschien voorkomen kunnen worden als men eerder hulp had gevraagd om de ruzies en conflicten te verminderen en beter met elkaar te leren communiceren.

Een van de methoden die ik gebruik bij relatietherapie is de methode van de geweldloze communicatie. Dit is een hele prettige methode om koppels aan te leren, die ook vrij snel verbetering biedt zonder diepgravend in het verleden bezig te zijn en diepgaand in therapie te moeten.

Mensen kunnen er al snel mee aan de slag thuis zodat ze de sfeer kunnen verbeteren en beter verbinding kunnen maken met elkaar en daar waar het nou eigenlijk echt om gaat; ongeuite gevoelens en emoties in combinatie met onvervulde behoeften.

Ik zeg altijd: "het gaat niet om de vuilnisbak die weer niet is buiten gezet of de vuile was die overal ligt te slingeren. Het gaat om wat er onder ligt. Het gevoel niet gehoord te worden, niet gewaardeerd of het gebrek aan respect voor wat jij belangrijk vindt en dat daar rekening mee gehouden wordt".

Geweldloze communicatie is een methodiek die ligt op het kruisvlak van de relatietherapie en assertiviteitstrainingen. Het is een waardevol instrument waar je de rest van je leven nog plezier van kan hebben en niet alleen in je relatie met je partner.

Als je meer wilt weten neem dan gerust contact met mij op!

Er was eens een man die torste altijd een rugzak mee. Er zat van alles in. Zelf had hij wel een vaag idee van de inhoud maar het meeste was hij vergeten.

Hij nam de rugzak overal mee naar toe. Vaak voelde hij hem niet eens meer. Zo gewoon was dat
gewicht op zijn rug. Af en toe had hij er wel last van. Als hij flink door wilde stappen bijvoorbeeld, dan danste de rugzak op zijn rug en weerhield de man ervan om flink door te lopen, laat staan dat hij kon rennen.

Soms droeg de man de rugzak in zijn armen. Dan hield hij de zak voor zich als een schild maar ook dan kwam hij erachter dat hij zijn handen er vol mee heeft. En dan tot niks meer in staat is.

Is dit herkenbaar? Heb jij ook een rugzak vol met zaken waarvan je niet eens weet wat het ook al weer is? Wil je ervan af?

Ik nodig je uit om een rustige plek te zoeken. Zorg dat je niet gestoord kan worden. Ja! Ook je telefoon uit! Heb je een dekentje om jezelf warm te houden? Ga zitten of liggen.
Ga nu eens na waar je ademhaling zit. Zonder oordeel. Leg je hand maar op je buik.

Stel je voor dat je gaat wandelen in een groot bos.
Hoor je de vogels? Zie je dat eekhoorntje? Ruik je de dennenbomen? Laat je leiden door je gevoel. Loop zonder een plan. Er zijn paden die breed zijn, paden heel smal of soms loop je tussen de bomen zonder pad. Je vindt vanzelf je weg.

Midden in het bos staat een klein wit huis. De luiken en het dak zijn rood. Het huis staat op een open plek omringd door zacht ruisende dennenbomen. Er komt rook uit de schoorsteen.

De deur staat uitnodigend open.
Je mag er naar binnen gaan. Alles wat je nodig hebt, ligt klaar. Er is verder niemand. Het huis is even helemaal van jou.

Binnen brandt zachtjes het vuur. Het is er niet te koud of te warm. Vlak bij de haard staat een comfortabele stoel waarin je uit mag rusten. Je kan uit het raam kijken of je doet een dutje. Je mag blijven zolang je wilt.

Mocht je honger of dorst hebben, er is genoeg. Alles wat je graag lust, ligt er.

Als je uitgerust bent, valt je oog op een tafel. Op die tafel mag je alles neerleggen wat je niet meer wilt. Je hoeft het niet te omschrijven, je voelt zelf wel wat je kwijt wilt. Open je rugzak en pak uit!

Er ligt ook een mooi ingepakt cadeau op tafel. Jouw naam staat er op. Dat mag jij meenemen. Je mag het nog niet openmaken. Nee, pas als je thuis in je bed ligt, mag je het pakje pakken en het openmaken.

Ik weet zeker dat je er blij mee bent!

Een vrouw van begin 40 kwam in de praktijk. Ze meldde een scala aan klachten.

Ze was erg onzeker. En deze onzekerheid maakte dat ze veel stress ervaarde in haar relatie met anderen, en vooral in haar relatie met haar partner.

Met de methodes die ik in kan zetten hoeven we niet heel lang stil te staan in en bij het problem, maar kunnen we al snel de focus gaan leggen op de oplossingen.

Omdat de emoties bij deze client erg hoog waren en een belemmering vormden op vooruitgang, is met IEMT (integral eye movement therapy) gewerkt aan de beleving van emoties. Dat gaf na 1 sessie al zo veel resultaat dat in de sessie er na de focus al op de oplossingen en mogelijkheden kon komen te liggen.

Na 5 sessies wist de client te melden dat het goed gaat met haar. Ze heeft veel meer zelfverrtouwen en dat heeft ook een positief resultaat op haar relatie. Waar ze eerst door haar onzekerheid veel in ruzies terechtkwam met haar partner, is er nu sprake van een goede harmonie.

Ze is net ontslagen en voelt zich afgedankt en klein. In de therapie komt ze erachter, dat zij de ander als vanzelf op een voetstuk -en zichzelf daarmee aan de voeten van die persoon- plaatst. De reden van haar ontslag is, dat zij zichzelf te weinig profileert.

Lastig, maar zeker ook mooi hoe patronen zich altijd weer aan je opdringen, totdat je de boodschap doorziet en er wat mee doet.

In gedachten naast de persoon gaan staan en zichzelf even groot maken in de overtuiging dat iedereen niet gelijk is maar wel gelijkwaardig, helpt haar enorm. Ze geeft nu workshops schilderen en komt nu volledig uit de verf.

Hij is profbasketballer geweest en komt oorspronkelijk uit Afrika. Opvallend zijn zijn pientere ogen, waarin een klein lichtje blinkt.

Hij durft zich niet te binden aan mensen en aan het leven, omdat hij meerdere keren in zijn leven ervaren heeft, dat mensen die hem liefhebben in zijn nabijheid zijn overleden. Zijn broer, die hij opgeleid heeft tot één van de beste basketbalspelers van het land, overlijdt in zijn armen. Sindsdien raakt hij geen basketbal meer aan.

Tijdens de EMDR ontdekt hij, dat mensen graag in zijn liefdevolle nabijheid zijn, speciaal ook als zij deze aarde gaan verlaten. Het licht in zijn ogen blinkt nu als sterren en bij een plaatselijk basketbalteam speelt hij de sterren van de hemel.

Niet elk afscheid is hetzelfde. Zo komt er een cliente bij mij die veel moeite heeft om een relatie af te sluiten. Of te blijven. Ze hangt nog vast in het niet verwerkte verdriet van het plotse vertrek van haar moeder in haar jeugd.

Er is nog veel boosheid en angst, waardoor ze in haar relatie de verbinding niet durft aan te gaan. Tegelijkertijd is er ook een grote behoefte aan vrijheid. Beide emoties conflicteren met elkaar.

We hebben samen de boosheid onderzocht. Die leren toestaan gaf al wat meer ruimte en bood haar een nieuw perspectief. De boosheid over het vertrek van haar moeder, die voor haar eigen vrijheid koos in plaats van in de relatie met haar vader te blijven, kon ze nu beter begrijpen en accepteren.

En door dit te accepteren leerde ze ook haar eigen behoefte aan vrijheid in een relatie beter begrijpen. Door deze beter te begrijpen hoefde ze de behoefte aan vrijheid niet meer te zien als een vlucht, maar als een authentieke behoefte. Die ze in de relatie met haar partner niet mocht beleven, omdat zijn behoefte juist was: nabijheid en alles samen doen.

Een besluit heeft ze nog niet genomen, ze kan nu wel beter opkomen voor haar behoefte.

Ingewikkeld....
Hij heeft op de plaats gestaan in zijn gezin van herkomst waar zijn vader hoorde te staan. Hij heeft voor zijn jongere broertje gezorgd. Zij is altijd braaf geweest en is na haar 18e gaan "rebelleren".

Ze beginnen een relatie. Zij valt voor zijn verantwoordelijkheidsgevoel, hij voor haar vlindergedrag. Nu de relatie werkelijk vorm begint te krijgen, komen de onderliggende patronen naar boven. Wat in het begin zo aantrekkelijk leek aan zijn verantwoordelijk gedrag is nu een druk op haar vlinderschouders en zij rebelleert opnieuw.

Hij gaat nog steviger in zijn verantwoordelijkheid staan en zorgt voor haar zoals hij voor zijn broertje heeft gezorgd. Door eerst te werken aan zijn plaats in zijn gezin van herkomst en op zoek te gaan naar zijn behoefte aan " rebellie" ontstaat er meer evenwicht en kan hij haar beter begrijpen.

Zij onderzoekt haar opstandigheid t.o.v. zijn "strengheid". Door zijn verhaal te leren begrijpen wordt haar opstand minder en komt ook zij zelf meer in evenwicht. Ze hebben samen nog een weg te gaan. Door op deze manier elkaar te leren begrijpen komt er meer ruimte voor oplossingsgericht denken in plaats van te blijven vastlopen in de oude patronen.....

Mijn mama is overleden. We zagen elkaar niet veel maar hadden goed wekelijks contact. Mijn papa was niet altijd even duidelijk als ze ziek was. De laatste keer heb ik haar nog via de telefoon gesproken toen ze in het ziekenhuis lag.

En toen de gehele tijd niets. Oh, jawel, een rouwkaart van mijn mama, ze is overleden en begraven. Helaas kwam de kaart na de begrafenis, wat mijn hart verscheurde van verdriet. Ik begrijp het niet mijn papa, zus en broer waren erbij. Ik voel me niet gewenst geweest, letterlijk.

Ik huil om mama heb verdriet, ik snap er niets van. Er is Ada iets afgenomen, haar mama maar ook het gezinsgevoel, haar bestaan in het gezin.

Voor Aida was het heel belangrijk dat ze gezien mag worden en dat ze wel degelijk de moeite waard is om hier op aarde te zijn. Voor haar vrienden maar zeer zeker ook haar kinderen. Door o.a. een Ritueel te zoeken/vinden met haar mama in de hoofdrol kan ze haar gedurende de dag om raad vragen, wat zou jij doen mama, help me.

Of zelfs een momentje van verdriet en geluk, een traan en een lach delen. Dit heeft Aida erg geholpen, ze mag rouwen en ze voelt de kracht van haar mama vlakbij. Het geeft haar meer vertrouwen.

Jeanet en Harry verloren zichzelf in negatieve gewoonte patronen

Elk stel heeft zijn eigen dynamiek, zo ook Janet en Harry. Hun liefde voor elkaar is groot maar ze merken dat ze steeds weer in ruzie terecht komen, terwijl ze zo anders wensen. Ze zitten vast in een negatief gewoonte patroon.

Ze hebben 4 kinderen en ze werken allebei. Harry heeft recent een baan waar hij zich weer prettiger in voelt. Janet voelt zich chronisch overbelast en gespannen door de lading en ruzies tussen hun samen.

We starten met het onderzoeken hoe zij elkaar ontmoet hebben, wat de kwaliteit is van hun relatie en waar zij de eerste scheurtjes van ongemak ervoeren in het samen zijn. De geschiedenis laat zien dat zij het al jaren samen goed hebben. Dat ze om konden gaan met de grote activiteit van Harry en de grote gevoeligheid van Jeanet. Ieders kwaliteiten werden gewaardeerd.

Toen het leven drukker en voller werd door de komst van kinderen en de toenemende verantwoordelijkheden, zijn zij elkaar uit het oog verloren. Hun kwaliteiten (veel aanvoelen versus ondernemend) werden juist de grootste ongemakken en brachten bij de ander een gevoel van afwijzing en eenzaamheid.

De kwaliteit van Jeanet werd negatief en zeurend gezien en de kwaliteit van Harry werd als agressief en niet mee werkzaam ervaren. Harry en Jeanet konden elkaar vooral zien door die ogen van irritatie en dat was voelbaar in de manier van communiceren.

We ontrafelen de knoop waarin zij zijn beland door inzicht gevende gesprekken en oefeningen. Hierdoor neemt het inzicht in de patronen toe en is er ruimte om te kijken en te oefenen met communicatie die ondersteunend werkt.

Door de aandacht te hebben en verantwoording te nemen voor ieders eigen patronen ging Jeanet voelen dat ze meer ruimte moest maken voor het gezin omdat de vele taken op haar bord te belastend voor haar waren. Ze maakte zich vrij van het gewoonte patroon dat ze zelf altijd alles moet kunnen.

Harry kon zich vinden in het maken van een planning met betrekking tot de taken van de dagelijkse dag. Hij maakt zich betrokken door regelmatig te overleggen, om te checken wat hij kan betekenen, omdat hij dit niet als vanzelfsprekend zelf ziet.

Ze maakte (positieve) ruimte om elkaar ook naast alle praktische taken weer vanuit plezier te ontmoeten. 1 Avond in de week werd hun vaste “heilige” avond samen, waar ze wandelden, elkaar masseerden, uit eten gingen of naar de film.

Door inzicht in de dynamiek en het begrijpen van hun eigen en elkaars gebruiksaanwijzing vonden ze elkaar weer terug. Het vertrouwde samenzijn en de intimiteit vonden zij weer terug. Dit had een merkbaar positief effect op het hele gezin.

BOOS!!!

Thom wordt agressief in plaats van 'gezond' boos. Hij heeft een kort lontje, schreeuwt dan tegen zijn vrouw, heeft ook wel eens iets in huis stukgeslagen. Toen hij uit wanhoop zijn zoontje een flinke tik gaf was dit het moment voor hem om hulp te gaan zoeken.

Tijdens de gesprekken onderzoekt Thom wat maakt dat hij zo snel boos wordt. Hij ontdekt dat hij zich voorafgaand aan zijn boosheid vaak gefrustreerd en onzeker voelt, niet serieus genomen.

Daarnaast merkt hij dat hij het moeilijk vindt om voor zichzelf op te komen en zijn grenzen en behoeften aan te geven. Daardoor laat Thom lang over zijn grenzen gaan en dit geeft steeds weer frustratie. Hierdoor stapelt zijn boosheid zich verder op. Er is dan nog maar weinig nodig om 'te exploderen'.

Volgens Thom werd er vroeger thuis ook veel geschreeuwd. Voor zijn inmiddels overleden vader was hij altijd een beetje bang. Hij probeerde daarom altijd vriendelijk en lief te zijn. Thom ontdekt ook dat hij zich door zijn vader niet gezien voelde, heeft zich steeds afgevraagd wat hij als zoon eigenlijk betekende.

Dit maakte hem onzeker en het is ook deze onzekerheid die in het dagelijks leven in de contacten met anderen Thom parten speelt. Net als hij bij zijn vader deed, gedraagt hij zich vriendelijk, correct en meegaand. Zonder mening of grens. Dit breekt hem nu op.

Door de ontdekkingen die Thom over zichzelf doet gaat hij zichzelf en zijn manier van reageren beter begrijpen. Er is veel verdriet en oude boosheid die Thom te verwerken heeft. Doordat hij dit nu toe durft te laten wordt hij innerlijk steeds rustiger en gaat hij zichzelf steeds meer waarderen.

Het wordt makkelijker voor hem om gezonde grenzen aan te geven, zijn eigenwaarde en zelfvertrouwen nemen toe en Thom durft daardoor ook voor zijn mening uit te komen. Hierdoor krijgt hij respect van de omgeving terug en voelt hij zich serieus genomen, van waarde.

Zo herontdekt Thom zichzelf. Er is geen rede meer om zo extreem boos te worden. De onderliggende pijn is verwerkt en Thom kan nu gezond assertief reageren en daarmee ook 'gezond' boos zijn. Want gezonde boosheid is per slot van rekening wel een emotie die er mag zijn en een belangrijke functie heeft.

In mijn praktijk zie ik cliënten met klachten die voortkomen uit kortere of langere perioden van bovenmatige stress. Het zijn mensen met een burn-out of depressie of cliënten met serieuze paniek- of angstklachten.

Bijna altijd speelt ook een slaapprobleem een rol. En in veel gevallen is dat niet iets waar de cliënt zelf mee op de proppen komt. Het is in hun beleving een logisch gevolg van de nare situatie waarin ze zich bevinden, het ‘hoort er gewoon bij’.

De kwaliteit van slapen is voor mij altijd een belangrijk onderwerp aan het begin van de therapie. Hoe slaapt u eigenlijk? ‘Tja, slecht….’ is dan vaak het antwoord. En wat ís dan slecht? ‘Nou ja, ik slaap slecht in, word na een paar uur wakker, kan dan niet meer inslapen, ga dan maar een kop thee drinken, of een boek lezen’.

Er wordt wat laconiek over gesproken, alsof het slechte slapen op zichzelf geen issue is.
Men is zich er vaak niet van bewust dat een verstoorde nachtrust, en zeker wanneer deze zich enkele malen per week en gedurende langere periode voordoet, de stressklachten kan versterken.

Ik heb het over een chronisch slaapprobleem wanneer het zich langer dan 3 weken, 3 nachten per week of vaker voordoet. En waarom al na een week of 3? Omdat het dan al, zowel mentaal, fysiek als sociaal een enorme impact heeft op het dagelijks leven.


DE KIP EN HET EI
Veel cliënten zijn eerder bij de huisarts of een andere hulpverlener geweest. Helaas hoor ik te vaak terug dat er weinig aandacht bestond voor hun slaapproblemen, er werd meestal niet specifiek naar gevraagd.

Er wordt nogal eens gemakkelijk vanuit gegaan dat ‘het slapen wel zal verbeteren zodra de stressklachten verminderen’. Terwijl het in veel gevallen duidelijk is dat stress zelf leidt tot chronische slaapproblemen.

Bijvoorbeeld door piekergedachten over-, onvrede met-, of mogelijke gevolgen van de stressklacht. Of door het gevoel niet te kunnen voldoen aan de eisen die aan je worden gesteld, de taken die te zwaar lijken, het onvermogen te relativeren en noem maar op.

Bovendien kan het ontwikkelen van een chronisch slaapprobleem bijdragen aan het ontwikkelen van nog meer of ernstiger stressklachten.
En zo ontstaat een klassiek kip-ei scenario.


BETER SLAPEN KUN JE LEREN
Als therapeut ben ik altijd zeer nieuwsgierig naar de slaapkwaliteit. Ik besteed dan ook veel  aandacht aan het aanpakken van het slaapprobleem in relatie met stressklachten. Slapen is namelijk de enige manier om werkelijk energie op te doen om te herstellen!

Beter slapen kun je leren. Niet alleen wanneer het om onverklaarbare redenen is ontstaan maar ook wanneer het verband houdt met stressklachten. Vaak loopt de therapie en de behandeling van het slaapprobleem in elkaar over.

Dat maakt dat veel cliënten pas gaandeweg de therapie gaan herkennen dat hun slaapkwaliteit verbetert. Het draagt bij aan herstel van hun stressklachten en andersom. In het herstel versterkt het één dus het ander. Het daarvan gewaar worden werkt op zich vaak al helend.
Kwalitatief goed slapen is een absolute noodzaak bij herstel.

"Echte mannen huilen niet" over hoe mannen met hun emoties omgaan...

Een symposium georganiseerd door “In de wolken” met verschillende sprekers over hoe mannen rouwen en wat het wezenlijke verschil is met het rouwproces met vrouwen.

Als eerste sprak Gijs van een kinder- en jongerenpraktijk. Missie van Gijs is dat zijn cliënten dichter bij de poorten van hun hart komen. Hij gaf heel mooi aan dat als jongens emoties laten zien dat dat zich vaak in boosheid uit en dat meisjes juist hun boosheid uiten in huilen.

Er van bewust zijn dat boosheid verdriet is, zal veel begrip kunnen creëren en kunnen misverstanden worden opgeruimd. Hierdoor kan een jongen / man dichter bij zijn kasteel als symbool van zijn hart/gevoel komen.

Daarna sprak Tim, schrijver van dagboek van een weduwnaar “Tranen van liefde”. Een ingrijpend verhaal over hoe een man en zijn twee zonen het plotselinge overlijden door een noodlottig ongeluk van zijn vrouw en hun moeder doorleven. Geen woorden voor…..

De laatste spreker was Wim, een coach voor mannencoaching. In zijn visie hebben mannen mannen nodig voor herkenning en erkenning van hun specifieke hulpvragen, die anders te begrijpen zijn als je er met een ‘mannenblik’ naar kijkt.

Wat één van de belangrijke aspecten bij verliesverwerking bij mannen is dat mannen gericht zijn op almacht. Almacht houdt invloed in. Boosheid, schuld en wraak horen bij de almachtspositie. Verdriet, angst en schaamte bij de onmachtspositie.

Onmacht houdt in geen invloed. Iets wat erg lastig voor mannen kan zijn. Als er een verlies bij een man ontstaat, ontstaat er onmacht (geen invloed) wat leidt tot een confrontatie met het “veilige” almacht. Hierdoor kunnen mannen grip op hun leven verliezen.

Wat natuurlijk niet wil zeggen dat dit bij vrouwen niet gebeurd. Het blijft belangrijk om als therapeut te beseffen dat ieder mens uniek is, ieder zijn eigen verhaal heeft, zijn eigen copingstijl heeft en dat je je daar als therapeut bij aansluit.

Maar van belang is dat je naast je gereedschapskist van methodieken rekening houdt met sekse specifieke verschillen.

Het maakt me allemaal zo boos!!
Een artikel over woede en boosheid en hoe hier mee om te gaan.

Iedereen is wel eens boos. En waar de een het er gelijk uitgooit, kropt de ander het op.
Natuurlijk is het afhankelijk van de situatie waar je in bent en wie je tegenover je hebt, maar meestal werkt het ventileren van boosheid beter dan het opkroppen.

Opgekropte woede gaat broeien. Het wordt groter en groter. Het kan lichamelijke klachten geven. En ineens kan de druppel de emmer doen overlopen en barst de bom (met alle gevolgen van dien)!

Nu is het natuurlijk niet de bedoeling om je woede en boosheid te uiten door iemand een knal te verkopen, een gat in de muur te stompen of je huisraad kapot te gooien. Er zijn nog zoveel, veel betere manieren, om de boosheid een uitweg te geven:

• Praat erover. Iemand die niet weet dat zijn of haar gedrag/uitspraken/acties je boos maken, kan dit ook niet aanpassen.

• Schrijf het op als praten niet mogelijk is, bijvoorbeeld als je iemand verloren hebt (***verwijzing rouw artikel)

• Ga sporten, rennen, keihard meezingen met de radio of iets doen om de negatieve energie kwijt te raken

• Koop een boksbal

• Sla eens flink op je kussen

• Ga het bos in en schreeuw je longen uit je lijf waar niemand je hoort of ziet

En als het gevoel van woede blijft, ga dan eens op zoek naar wat je nu echt dwars zit. Was het die opmerking van je collega, de vuile was die weer niet in de wasmand was gegooid of de auto die je afsneed? Of was het iets anders?

 

Het patroon ontdekken
Met onderstaande methode kan je achterhalen waar jouw boosheid nu echt over gaat. Hiermee kan je het patroon ontdekken die er voor zorgt dat jou kookpunt zo snel wordt bereikt:

Schrijf elke dag op wat je het meest boos heeft gemaakt. Beantwoord hierbij steeds onderstaande vragen:

• Wat maakte mij het kwaadst vandaag? (bij schrijf kort wat er gebeurde)
• Hoe intens was die boosheid?
• Wat waren de gedachten die door mijn hoofd gingen?
• Hoe voelde het in mijn lichaam?
• Hoe moeilijk was het om mijn boosheid onder controle te krijgen?
• Hoe heb ik gereageerd? Was ik alleen inwendig boos of heb ik er uiting aangegeven en hoe dan?
• Had ik spijt hierna? En zo ja, waarover dan?
• Hoe heb ik mezelf weer toe bedaren gebracht?

Als je minimaal een week dit hebt bijgehouden kan je mogelijke patronen ontdekken. De onderstaande vragen kunnen hierbij helpen.

• Welke dingen maken mij het aller kwaadst?
• Welk patroon kan ik daarin herkennen? Wat was de gemene deler?

Met deze informatie kan je beter begrijpen wat je boos maakt en mogelijk je boosheid verminderen. Bewustwording is al het halve werk. Blijft de boosheid heftig en besluit je naar een coach of therapeut toe te stappen, dan heb je door bovenstaande methode al een goed startpunt om aan te werken.

Een jonge vrouw heeft een verhaal dat ze zichzelf niet in de hand heeft. Haar relatie loopt niet en ze heeft 3 maanden geleden haar zieke pasgeboren dochtertje, na 2 weken geleefd te hebben, begraven.

Sindsdien slaapt ze slecht. Is erg onrustig, wordt snel boos op haar partner. Ik vraag haar of ze zelf snapt wat er aan de hand is. Ze knikt nee en ja. ' ik heb verdriet om mijn dochtertje, hoe kan het dat ze al ziek was bij de geboorte' en ' ik mis haar enorm' ook al heb ik haar 2 weken bij me gehad.

Ze is ' in rouw'. Intens verdriet om haar dochtertje heeft ze, dit mag er zijn maar wil ze dit ook toelaten. Naar haarzelf toe, naar haar partner toe naar wie dan ook.

Ik spreek af met haar om foto's mee te nemen van haar dochtertje en andere 'dingetjes' die aan haar dochtertje doen herinneren. Ik nodig haar partner uit. Een ritueel om het intense verdriet een plaatsje te geven kan steun geven, een krachtbron zijn voor beide ouders. Het mag er nu zijn.

Ben je soms opeens boos zonder dat daar echt een aanleiding voor is? Ben je woedend om iets kleins? Waar komt dat toch vandaan? Of is het andersom: zou je juist boos moeten zijn, maar weet je niet hoe je dat moet uiten?

Boosheid is voor veel mensen een verwarrende emotie. Er is vaak maar weinig ruimte voor. Het is een weinig geaccepteerde emotie. Maar het helpt niet om het gewoon maar weg te stoppen en je ‘te beheersen’. Als jij – of jouw omgeving – veel last van je boosheid of ergernissen hebt kan het goed zijn die verder te onderzoeken. Wat maakt je zo boos en hoe zou je daarmee om kunnen gaan?

Boosheid is een belangrijke emotie, die veel energie losmaakt en kan geven. Boosheid over dingen die verkeerd gaan kan je helpen de dingen anders te gaan doen. Maar als boosheid er niet echt mag zijn of verkeerd gericht is kan het heel veel kapot maken. Bij jezelf en bij je omgeving.

Boosheid kan verkeerd gericht zijn als je eigenlijk niet boos mag zien. Misschien heb je dat van jongs af al meegekregen: je mag niet boos worden. Misschien werd het zo gezegd. Misschien voelde je het ook wel aan. Het kan ook zijn dat je niet boos durfde worden, omdat je bang was voor wat er dan zou gebeuren.

Dan word je misschien boos op de je kinderen, je partner of op jezelf, terwijl je eigenlijk boos bent op je werkgever, je ouders of de kerk. Maar omdat je het daar niet durft te uiten, komt het er op het verkeerde moment uit. Het kan heel goed, dat je dat zelf niet doorhebt. Dat je echt niet goed kunt voelen waar je boosheid vandaan komt.

Het kan ook zijn dat er achter je boosheid iets anders ligt. Verdriet of angst. Een heftige verlieservaring kan zich soms vertalen in boosheid. Dat is vaak niet helpend, maar hoe kun je het anders doen? Hoe kun je jezelf toestaan en leren om verdrietig te zijn of bang te zijn in plaats van boos?

 

Dat is kwetsbaar en daarvoor moet je je veilig genoeg voelen. In therapie kan ik je helpen de verwarring rond boosheid in jouw leven te ontwarren en je boosheid en alle andere emoties een goede plek te geven.Verhaal

Anton kwam binnen met een groot verlangen zichzelf beter te begrijpen. Een huwelijk voorbij, de zorg voor 3 mooie kinderen vanuit een co-ouderschap, werk en een fijne plek in het bos om te wonen.
Van binnen voelde Anton zich echter somber en ongelukkig.

Anton was een mishandeld kind. Grenzen aangeven werkte als kind niet. Hiermee had hij zichzelf aangeleerd om vooral mee te bewegen met de mensen om hem heen. Voor hem was het frustrerend dat mensen juist konden vervallen in woede naar hem. Alsof hij telkens weer de verwonding kon voelen die hij als kind had ervaren.

In zijn hoofd waren er veel leefregels over hoe hij zich wel en niet moest gedragen. Grenzen geven en boos zijn hoorde hier niet bij.

Door te spelen met grenzen, er mee te oefenen, door inzicht te krijgen en zijn eigen gebruiksaanwijzing te leren kennen, veranderde de gewoonte patronen.
Door te vertrouwen op zichzelf als kompas ipv het continu voorkomen van de boosheid van de ander, veranderde er veel.

In plaats van de terugtrekking kwam er een OK moment, "wat wil ik eigenlijk wel en wat niet, wat vind ik zelf". De grenzen die kwamen waren vriendelijk maar duidelijk, dat bracht een groeiende rust en vertrouwen.

Jeetje, ik moet een werkstuk over zingevingsbronnen schrijven voor mijn opleiding Rouwbegeleidingskunde. Heel interessant, maar ook heel breed!

Waar moet ik beginnen? Wat geeft zin? Wat is zingeving? Welke bronnen zijn er allemaal?
Mijn brein gaat met me op de loop. Gedachten buitelen over elkaar heen. Maar ik krijg nog niets op papier. Ik raak de weg kwijt.

 

 

Verdwalen

Ik verdwaal in mijn zoektocht naar zingeving. Totdat ik stuit op de acteur Morgan Freeman. Voor het programma The Story Of God op National Geographic Channel, reist Morgan Freeman de hele wereld over voor zijn zoektocht naar de betekenis van het geloof.

Alleen al luisteren naar Morgan Freeman geeft ontspanning en duidelijkheid. Deze man straalt rust uit, laat ieder cultuur/geloof in zijn waarde en op zijn tijd is er plaats voor humor. Hij “weet” de weg.

 

 

Zingeving

Zingeving is van alle tijd. Het gaat in stappen van overleven en belangrijkheid, zoals in de Pyramide van Maslow beschreven staat. In eerste instantie heeft zingeving alles te maken met onze lichamelijke behoeften, met overleven.

 

We kunnen niet zonder een dak boven ons hoofd, warmte, slaap, voeding, water en zuurstof. Daarna kijken we vervolgens naar veiligheid en zekerheid, sociale contacten en waardering/erkenning. Als aan alles is voldaan willen we ons verder ontwikkelen. Zo klimmen we naar boven de trap van Maslow op om steeds hogere doelen te behalen.

We hebben een doel nodig, een drijfveer, een motivator om zo zin te geven aan het leven. Gebeurt dat niet dan schijnt er iets in onze hersenen te gebeuren waardoor we grip op ons leven kwijt raken en kunnen sombere gevoelens ontstaan.

 

 

Zingevingsbronnen

Er zijn allerlei zingevingsbronnen om ons te voorzien in zingeving: Allerlei vormen en soorten van geloof, natuur, kunst, muziek, tradities, rituelen, voorbeeldfiguren, idealen etc.
Voor mij is Kreta een zingevingsbron. Doordat ik begin jaren ’90 daar twee seizoenen gewerkt heb, ben ik gaan houden van de natuur, de geschiedenis, de cultuur, de gastvrijheid van Kreta.

 

 

Labyrint

Eén van de symbolen uit de Kretenzer geschiedenis is het labyrint. Voor mij betekent het labyrint een levenspad die iedereen loopt, waarin diegene die loopt vanzelf wordt geleid naar het eindpunt. Hierbij is het afleggen van de weg net zo belangrijk als het bereiken van het doel, misschien zelfs belangrijker.

 

In mijn praktijk begeleid ik mensen die moeite hebben hun pad te bewandelen, grip op hun leven kwijt zijn. Deze gesprekken lijken soms ook op verdwalen. We verdwalen in de zoektocht naar grip op het leven, naar inzichten, naar oplossingen, naar zingeving. Om uiteindelijk weer op een begaanbaar pad terecht te komen.

Ik hoop daarbij een soort Morgan Freeman te mogen zijn en de weg te mogen wijzen bij het verdwalen.

NB “Ga je mee verdwalen, ik weet de weg” is een quote van Loesje

Net als in de puberteit, wanneer je hormonen flink aan het rommelen zijn, kan je in de overgang (naar menopauze) ook last krijgen van depressieve gevoelens en stemmingswisselingen. De hormonale disbalans en grote veranderingen zorgen er voor dat je last kan krijgen van dips en sombere periodes.

Regelmatig spreek ik vrouwen die in de overgangsleeftijd (begint vaak al rond je 42ste als je hormoonbalans gaat veranderen en de oestrogeenspiegel aan het dalen is) last krijgen van depressies, stressklachten en angstproblemen. De eens zo stabiele en fitte vrouw die ze waren lijkt volledig te zijn verdwenen en er is vaak sprake van uitputting en oververmoeidheid, depressieve gevoelens en stress.

Een rondje langs allerlei artsen en specialisten levert vaak weinig concreets op en uiteindelijk komen ze er achter dat de overgang een behoorlijk impact heeft op hun gevoelsbeleving. Niet zelden heeft dit een negatieve impact op hun relatie, de relatie met de kids en ook op het werk kan het leiden tot burn-out.

Pas als bekend is wat er gaande is kan er constructief gewerkt worden aan stress reductie, voedings- en lifestyle veranderingen zodat het allemaal wat dragelijker wordt.

Er valt vaak onderscheid te maken tussen een depressieve (stemmings)stoornis en depressieve stemming of gevoelens.

Je kunt deze vaak onderscheiden door na te gaan of er aan je depressie een oorzaak of trigger vooraf is gegaan. Daarnaast kun je nagaan of je stemming al meerdere maanden depressief is, onafhankelijk in welke situatie of omgeving je verkeert.

Als je merkt dat de depressieve gevoelens te maken (kunnen) hebben met een bepaalde oorzaak, bepaalde trigger of situatiegebonden zijn dan kun je spreken van depressieve gevoelens.

Vaak zijn die gevoelens dan een teken dat je op één of andere manier, bewust of onbewust, moeite hebt om om te gaan met de desbetreffende situatie of het accepteren van de gevolgen daarvan.

Zo kunnen mensen met depressieve gevoelens kampen na verlies van een dierbare, of na verandering van werkplek of op relatiegebied.

Soms kunnen mensen depressieve gevoelens ervaren omdat ze 'vast komen te zitten' en daardoor geen energie, motivatie of zingeving meer ervaren. Soms ervaren mensen depressieve gevoelens omdat ze zich veel hebben gericht op (wat) de buitenwereld (van hen verwacht) en zijn daardoor contact met hun eigen zingeving en energie verloren.

In dat geval is het aangeraden psychologische/therapeutische hulp te zoeken in plaats van psychiatrische/medische.

*Een vrouw vertelde me erg somber of met een mooi woord depressief te zijn. Voor haar was het alsof ze in een koude, donkere, mistige en grauwe wereld liep zonder jas waarbij de ijsbloemen op de ramen zijn van de vorst. Ze kwam niet voor of achteruit.

Dit belemmerde haar in verschillende relaties met partner, de kinderen, vrienden en collega’s. Ze wilde hulp nu.

‘Is er iets gebeurd het afgelopen jaar, begrijp je er zelf iets van? vraag ik haar.

Nee, eigenlijk niet. Ik heb alles wat ik heb een lieve partner en kinderen alleen ik voel me er niet happy bij.

*Het volgen van therapie voelde voor haar alsof ze vanaf dat moment met een mantel (die steeds dikker en warmer werd) in de kou, donker, mist en grauwe wereld liep.

Mw. blijkt heel gevoelig te zijn en ontzettend veel te willen doen om niet alles te willen voelen, het zou haar te veel pijn doen. Door verschillende ingrijpende gebeurtenissen in haar leven is dit nu tegen haar gaan werken. Dit is pittig voor haar zeker nu.

Door deze gebeurtenissen stap voor stap te ontdekken mag ze deze pijnplekken weer met aandacht voelen en liefdevol erkennen. Het mooie is dat deze pijnplekken zo ook weer los gelaten kunnen worden.

*Waarbij ze wel vooruit kwam, stapje voor stapje. De wereld om haar heen werd minder koud, minder donker, de mist trok stukje bij beetje op en de wereld werd warmer…liefdevoller..

GRIP OP JE TIJD

Wat is jouw tijdsbeleving? Ben jij een relaxed type dat over alle tijd van de wereld beschikt, of kom je altijd tijd tekort? En ben jij een planner of een chaoot? Albert Einstein zei het al: “Tijd is een relatief begrip.” Soms lijkt de tijd om te vliegen. Soms kruipen de minuten voorbij. Hoewel een etmaal voor iedereen op deze wereld uit 24 uur bestaat, kunnen er grote verschillen bestaan in de persoonlijke beleving van tijd.

‘In-de-tijd’ beleving

Wanneer je een ‘in-de-tijd’ beleving hebt zit je meestal in het hier en nu. De gebeurtenis die zich op dat moment voordoet neem je ten volle waar. Met je hele lichaam en geest zit je in dat moment. De rest van de omgeving, met al zijn prikkels, staat als het ware verder van je af.

 

Als je terug wilt gaan naar een herinnering moet je hier moeite voor doen, even omschakelen. Dit geldt ook voor toekomstige situaties. En als je teruggaat naar een herinnering, beleef je deze alsof je er daadwerkelijk bent of dit doet. Je wandelt als het ware over je persoonlijke tijdlijn of levenslijn, door een tijdmachine verplaatst in de tijd.

Eigenschappen van een ‘in-de-tijd’ - type

Kwaliteiten: flexibel, relaxt, oplossingsgericht, stabiel in chaotische situaties, een kanjer in improviseren, goed in beslissingen nemen op het moment zelf, snel kunnen inspelen op allerlei omstandigheden, zich kunnen afsluiten van omgeving.
Valkuilen: de tijd vergeten, dingen op het laatste moment doen, problemen om hoofd- en bijzaken te onderscheiden, moeite met plannen en dingen te overzien.

‘Voor-de-tijd’ beleving

Als je een ‘voor-de-tijd’ type bent sta je als het ware vóór de tijdslijn. Jouw blik kan tegelijkertijd gericht zijn op het heden, verleden en toekomst. Je staat als het ware verder van de gebeurtenis af wat op dat moment plaatsvindt. Je hebt moeite om dit met je hele lichaam en geest waar te nemen. Je gedachten zitten dan weer in het verleden, dan weer in de toekomst, en minder in het hier en nu. De prikkels vanuit de rest van de omgeving neem je waar. Je ziet en hoort wat er ver buiten jouw om gebeurt.

Eigenschappan van een ‘voor-de-tijd’ - type

Kwaliteiten: planmatig, overzicht hebben, makkelijk kunnen analyseren en vergelijken, geordend, aanbrengen van structuur, voorkomen van risico’s of fouten, bewust van oorzaken en gevolgen.
Valkuilen: minder goed kunnen genieten van het moment, zorgen maken om iets wat mogelijk fout kan gaan (te ver vooruit denken), behoefte aan controle, gevoel hebben tijd te kort te hebben, acties uitvoeren voordat anderen de kans krijgen, klagen dat je er altijd alleen voor staat.

Te veel van het goede

De kwaliteiten van beide tijdtypes kunnen dus ook valkuilen zijn. Te veel van het goede is immers nooit goed. Dit geeft ook aan dat beide tijdsbelevingen niet goed of fout zijn. Het gaat erom wat jouw struikelblokken zijn op persoonlijk vlak en wat jou hindert in je functioneren in liefdes-, vriendschap- of werkrelaties. Woon of werk je met iemand samen die een andere tijdsbeleving heeft dan jij, dan kan dit problemen geven. Je kunt elkaar ook aanvullen of dit van elkaar accepteren. Dan is er niets mis.

Balans in tijdsbeleving

Als jouw tijdsbeleving je hindert, kun je proberen om de tegenovergestelde tijdsbeleving meer aan te spreken. Als je bijvoorbeeld in tijdnood komt omdat je veel op het laatste moment doet, kun je proberen meer structuur aan te brengen in je leven. En als je het gevoel hebt dat je al het werk op je schouders neemt kun je eerst afwachten totdat een ander deze taak op zich neemt.

 

En als jij je ergert aan de tijdsbeleving van een ander, zul jij ook zelf minder star moeten functioneren binnen je eigen tijdsbeleving. Je versterkt elkaars positie qua tijdsbeleving als je vasthoudt aan die van jezelf.

Gelukkig heeft niemand 24/7 last van depressieve gevoelens. Iedere dag heeft wel momenten waarop je even van iets geniet, of echt opgaat in iets wat je interesseert.

 

Het kan helpen als je bewuster omgaat met die momenten, ze niet ziet als even een kort moment dat je je goed voelt, maar als een moment van bewustwording: zo wil ik me vaker voelen.

 

Dat kunnen momenten van mindfulness: genieten van je koffie, of van de zon of een fijn gesprek met iemand. Positieve emotie ervaar je lichamelijk: een moment van opluchting ontspanning, of wat meer energie.

 

Veel mensen denken bij positieve emotie aan blijdschap, maar er zijn er veel meer. Ik geef hier nog wat positieve emoties aan, zodat je ook die makkelijker kunt gaan herkennen:

 

liefde ~ inspiratie ~ fascinatie ~ plezier ~ creativiteit ~ dankbaarheid ~ tevredenheid ~ kalmte ~ vrede ~ hoop ~ vertrouwen.

 

Als je dat soort emoties ervaart, haal dan eruit wat erin zit: wees je er bewust van, adem ze als het ware in en besef ook dat het jouw emoties zijn, ze komen echt uit jou, Succes ermee!

Een mooi tegenwicht tegen depressieve gevoelens vormt de combi dankbaarheid en genieten, Misschien is genieten wel de hoogste vorm van dankbaarheid.

 

Genieten is natuurlijk niet altijd even makkelijk en vanzelfsprekend als je je depressief voelt. Gelukkig zijn er ongelooflijk veel dingen waar mensen van kunnen genieten. Ik ga een hele lijst geven, kijk daar wat naar en ontdek waterbij zit waar jij van kunt genieten. En bedenk dingen die er niet bijstaan, waar jij van weet dat ze voor jou echt werken.

Hier gaan we: gezondheid (de aspecten die wel goed gaan) ~ je huis, tuin, balkon, de buurt waar je woont.~ familie ~ vrienden ~ huisdieren ~eten en drinken ~ knuffelen ~ vrijen ~ muziek ~ hobby ~ werk ~ natuur ~ sport, bewegen ~ het weer ~ creativiteit - lezen ~ televisie kijken ~ lachen etc,

Adem het genieten echt in, weet dat je geniet, en weet ook dat er nog meer momenten komen dat je gaat genieten. Succes ermee!

Wat te doen als overspannenheid op de loer ligt?

Ik zie veel mensen die overspannen zijn. Er kunnen verschillende oorzaken zijn, maar de oorzaak die ik voornamelijk zie bij mensen in mijn praktijk is dat zij geen vervullend leven hebben.

Misschien herken je dat? Je werkt hard, hebt het gevoel dat er altijd nog wel iets is dat moet, en je voelt geen voldoening van hetgeen je doet. Je gebruikt veel energie, maar omdat je die energie steekt in iets waar je geen voldoening uit haalt, krijg je er geen energie van.

En misschien doe je werk waarin je niet helemaal jezelf kan zijn en niet je echte talenten kan gebruiken. Dan kan de balans snel scheef trekken waardoor je veel stress krijgt.

 

Overspannenheid ligt dan op de loer. Voor je het weet kan je alleen maar steeds harder rennen en sta je continu op hoogspanning. Kortom: je huidige manier van hier mee omgaan brengt je steeds verder bij jezelf vandaan.

Maak ruimte voor een andere manier. Ruimte in je agenda, ruimte op je werkplek, ruimte in je hoofd. Dat lijkt in jouw situatie misschien onhaalbaar. Toch is dat je redddingslijntje uit je huidige situatie. Daarom: gun je zelf om rigoureus ruimte te maken.

En stel jezelf dan eens de volgende vragen:

 

• Welke lijst aan taken en activiteiten zou je liever kwijt dan rijk zijn?

 

Schrijf ze allemaal op. En kies er vervolgens eentje om vanaf nu te schrappen. Deleten of delegeren, maar in elk geval ga JIJ het niet meer doen. En voel eens het effect. De ruimte, de lucht die je daardoor krijgt.

Stel jezelf ook eens deze vragen:

 

• Waar verlang je naar?
• Hoe zou je graag willen dat je werk en leven eruit zien? 
• Welke stap, hoe klein ook, kun je vandaag zetten om je verlangen iets dichterbij te halen?

Succes!

WAT IS DAT TOCH, DAT LOSLATEN?

Het is zo’n woord dat makkelijk gezegd wordt als er iets aan de hand is, een soort oplossing voor alles. Heb je teveel spullen? Laat het los. Is je baas boos op je? Laat het los.

Zijn je kids weer eens ruzie aan het maken? Laat het los? Ben je verdrietig? Laat het los. Maak je je zorgen? Laat het los. Ben je aan het piekeren? Laat het los. Dus als je los laat, wordt alles beter!

Als je los wilt laten, is er blijkbaar iets wat je vasthoudt. Iets wat je in de weg zit, waar je last van hebt. Het vasthouden kan zo heftig zijn dat er lichamelijke klachten kunnen ontstaan.

Vaak zijn er mensen in je omgeving die al een vermoeden hebben dat het goed zou zijn als je gaat loslaten. Deze mensen waarschuwen je of geven goedbedoelde adviezen. Maar als je het zelf nog niet voelt, kun je hier vaak niets mee. Het zijn uiteindelijk je eigen emoties die je laten merken dat er iets aan de hand is.


EMOTIES
Emoties zijn het signaal vanuit je brein dat er iets verandert in je welzijn. Zowel positief als negatief. Emoties kun je onderverdelen in de 4 B’s: Boos, Bang, Bedroef en Blij.

Zodra je merkt dat één van de eerste 3 B’s je teveel in de weg gaan zitten, is het tijd om aan de rem te trekken. Tijd om te gaan analyseren hoeveel last je er van hebt, waarom die betreffende B steeds maar weer naar boven komt en wat je er aan kunt veranderen.

Dat vereist een plan van aanpak om te voorkomen dat die B met je op de loop gaat. En dan natuurlijk uitvoeren. Tenminste als je iets wilt loslaten.

 

VAPUN
Het is een soort marketingplan voor je leven, genaamd “VAPUn” : Voelen, Analyseren, Plan van Aanpak, Uitvoeren. En dan komt dat loslaten om de hoek zetten. Ik wou bijna zeggen “als vanzelf”. Maar helaas, het is gewoon keihard werken! Succes.

Hoe kan ik me toch zo druk maken over zoiets kleins? Het is totaal onbelangrijk en toch merk ik dat ik er steeds aan moet denken. Herken je dat? Ik heb het ook af en toe.

Misschien is het een mail van een collega waar je toch al niet zo goed mee kan. Of is het opmerking van je schoonmoeder. Een discussie met de buurman over de schutting. Bepaalde kleine dingen van je partner waar je je steeds weer aan ergert.

Je ligt er wakker van, je voelt je moe. Dat komt natuurlijk ook omdat je het druk hebt, maar waarom houdt dit kleine dingetje je nu zo bezig?

Mijn ervaring is dat mensen veel aankunnen en tegelijkertijd dat het soms ‘kleine dingen’ zijn die hen uit hun evenwicht brengen. Het lijkt wel op wandelen. Als je een beetje goede conditie hebt, kun je uren wandelen.

Maar er hoeft maar een klein steentje in je schoen te zitten en het lopen gaat niet meer. Je kunt het eerst nog proberen te negeren, maar het blijft zeuren. Je gaat de pijn steeds meer voelen. Het is duidelijk: je zult er iets aan moeten doen, anders kun je niet verder.

Zo kan het ook zijn met iets onbelangrijks dat je maar dwars blijft zitten. Het is goed om er iets aan te doen. Soms is een goed gesprek met je collega, schoonmoeder of buurman genoeg. Achteraf concludeer je dan opgelucht: wat me bezighield was gemakkelijk op te lossen.

Maar het kan ook zijn dat dat niet lukt. Je ziet het niet zitten. De ander wil niet praten. Of het gesprek lost het niet echt op. De situatie zelf is niet op te lossen, want op zoek gaan naar ander werk, een andere schoonmoeder of gaan verhuizen, is ook zo wat. En toch blijft het je dwars zitten. En het wordt eerder meer dan minder.

Als je dat herkent is het goed om even te stoppen om het steentje uit je schoen te halen. Als je het niet doet, sta je straks misschien gedwongen stil.

Misschien is dat al gebeurd. Sta je stil. Zit je thuis. ‘Overspannen.’ Vaak is dat een optelsom van een volle agenda en onverwachte, stressvolle gebeurtenissen. Soms is even tot rust komen genoeg, maar het kan ook de moeite waard zijn uit te zoeken wat maakt dat je vastgelopen bent.

Heel vaak zegt het ook iets over jezelf. Bijvoorbeeld: Waarom trek jij je dat meningsverschil met die collega zo aan? Waarom baal jij zo van die opmerking van je schoonmoeder? Waarom zit dat gedoe met de buurman jou zo dwars?

Daar kun je het over hebben in therapie. Soms is het een kwestie van een steentje uit je schoen halen en weer verder gaan. Opeens zie je wat je zo dwars zit en hoe je er anders mee om kunt gaan. Soms moet er meer gebeuren en moet je je looptechniek aanpassen en dat kost wat meer tijd. Maar hoe dan ook: blijf er niet mee rondlopen.

Mama en papa zijn uit elkaar. En toch ook weer niet. Mama heeft nu een nieuwe vriend met kinderen en papa een nieuwe vriendin met kinderen. Goh, en nu. Hoe moet het met mijn zusje en ik.

Er is veel gebeurd en ik mag en kan niks zeggen. Ik stop het maar in mijn rugzak en gooi die in de kast. Eigenlijk is het geen kast, het is een toren waar ik helemaal boven op sta. Daar voel ik me veilig en niemand ziet mij en niemand doet mij wat.

Ze zeggen dat ik niet te genieten ben, thuis bij mama en/of bij papa en me niet aan de regeltjes op school houd. Ik zoek ruzie en soms wordt ik echt gepest. Ik heb een goede vriend die mij helpt alleen als hij er niets is wordt het moeilijk. Huiswerk maken en leren gaat me moeilijk af op dit moment. Soms slaap ik er slecht van.

Veilig zijn als in een nestje is voor iedereen erg belangrijk. Dat je je gezien voelt, dat je je veilig voelt en het is er warm en liefdevol en er wordt ook voor je gezorgd. Door de scheiding is deze veiligheid helemaal weg.

 

In therapie hebben we een muur gebouwd en gekeken hoe lang dit eigenlijk toch wel duurt. Steen voor steen hebben we deze daarna afgebroken, zodat veiligheid en vertrouwen in zichzelf en de ander weer terugkwam.

Maartje werkte al 7 jaar in de jeugdzorg. Haar moeder werd ziek en ze had in een korte tijd 2 kinderen gekregen.

Maartje is een aanpakker. Ze is gewend om overal haar schouders onder te zetten, ze is daadkrachtig en efficient. Maartje is gewend dat ze eigenlijk alles wel voor elkaar krijgt als zij iets wil.

Maartje liep tegen de grenzen van haar mogelijkheden aan toen haar moeder ziek werd. Haar jongste dochter kreeg nog borstvoeding terwijl ze alweer volop aan het werk was. Haar moeder kreeg een agressieve vorm van borstkanker. Tot overmaat van ramp ontmoette haar man zijn eerste grote liefde, die nooit helemaal goed was afgerond.

Maartje merkte dat ze niet meer goed sliep. Gaande weg voelde zij zich overdag erg zenuwachtig. Deze ingrediënten maakte haar geagiteerd en licht ontvlambaar. Uiteindelijk kon Maartje helemaal niet meer slapen. Ze voelde zich een opwind poppetje die niet meer stopte met bewegen.

Via de huisarts kreeg ze een middel om de ontspanning te forceren en ze besloot in therapie te gaan.

Het werd een onderzoek naar het hervinden van zich zelf in spanning en ontspanning. Sauna bezoekjes, slapen, lezen, in de zon met een krantje naast hardlopen, elke dag een stukje verder, tuinieren en zich regelmatig laten masseren.

In therapie onderzocht ze haar patroon van daadkracht. Ze ontdekte oude mechanismen waarin ze sterk wilde zijn om "het goed te willen doen", zoals ze vroeger als kind voor haar ouders haar best had gedaan. Als zij het goed deed, ging de wereld goed en kon zij zich ontspannen.

Langzaam aan ontdekte zij een ander referentie kader. Haar binnenwereld. Haar binnenwereld als kompas in beslissingen en keuzes in het leven.

Met dankbaarheid kijkt ze terug. De overspanning heeft haar dicht bij haar zelf gebracht.

Positieve psychologie om depressie te overwinnen. Dr. Miriam Akhtar, positief psycholoog, heeft een boek geschreven: 'Positive Psychology for Overcoming Depression'. Ze is ook ervaringsdeskundige, ze is lang bezig geweest om de 'zwarte hond' van de depressie te overwinnen. En merkt spottend op dat van de relaties die ze in haar leven heeft gehad die met haar depressie de langste was.

Het boek is echt fantastisch, vol met waardevolle tips.De sterke kant van positieve psychologie is dat die zich niet voornamelijk richt op wat er niet goed gaat, maar daarentegen op voor zorgt dat mensen zich goed voelen, goed functioneren en plezier hebben in hun leven.

 

De positieve psychologie heeft dus een positiever doel: niet de depressieve gevoelens tot nul proberen te reduceren, maar ervoor te zorgen dat we ons echt goed voelen. De afwezigheid van depressie betekent immers niet dat we ons automatisch goed voelen.

Wat kan daar bij helpen? Veel! Je kunt denken aan het concentreren op wat goed voelt, positieve emoties, optimisme, veerkracht, meditatie, je sterke punten ontdekken, fijne contacten met mensen hebben, doelen hebben waar je warm voor loopt en de voordelen in gaan zien van een goede verbinding tussen geest en lichaam,.

Bijna iedereen die dat wil kan daar makkelijke een begin mee maken. Je kunt er ook voor kiezen om samen met een therapeut een plan te maken. Er is veel onderzoek gedaan naar deze methode en die blijkt echt goed te werken. Succes :-)

Veel mensen die negatief over zichzelf denken vergelijken zichzelf veel met anderen. Eigenlijk zijn ze daarmee steeds op zoek naar 'bewijs' van hun lage zelfbeeld; zie je wel, de ander kan beter..., is mooier..., is meer... enz.

Jezelf vergelijken met een ander is erg oneerlijk om drie redenen.

Allereerst is het erg oneerlijk omdat de ander jou niet is. Jij hebt misschien andere omstandigheden waardoor het voor jou minder makkelijk is.

 

Bovendien zie je bij de ander alleen de buitenkant, en je hebt dus geen idee wat er zich nog meer afspeelt. De buitenkant lijkt vaak prima en zelfverzekerd, maar je weet niet of die ander zich misschien heel anders voelt of voordoet. Jij komt zelf misschien –op bepaalde gebieden- ook wel helemaal prima over.

Ten derde is het oneerlijk omdat je voornamelijk ten negatieve vergelijkt. Je zoekt dus kenmerken op waarop jij minder scoort, en focust daarop.

Ik merk steeds in mijn praktijk dat mensen hun ‘focus’ op hele verschillende gebieden hebben, maar wel steeds op dat gebied waar zij zichzelf slecht in vinden scoren. De één kijkt naar uiterlijk in gewicht, de ander in verzorging, de ander kijkt hoe anderen met hun kinderen omgaan, etc.

Wat oneerlijk om jezelf met name op negatieve punten te vergelijken. Het is zo onvriendelijk naar jezelf. Een tip is daarom om te proberen te stoppen met vergelijken, en, wanneer je jezelf erop betrapt, direct daarna pósitief te vergelijken. Dus: waarin ben jíj beter dan hij of zij?

Terugkomend op het zoeken naar ‘bewijs’ van het lage zelfbeeld: Dat ene kenmerk waarop jij vaak vergelijkt (gewicht, opleiding, financiën, etc), zegt niets over je waarde als mens. Wanneer je gelooft dat alle mensen even waardevol zijn, geldt dat ook voor jou. Blijf dus vriendelijk in gedachten naar jezelf en maak het niet belangrijker dan het is.

Enige tijd geleden meldde zich een vrouw van midden 40 in mijn praktijk.

Ze was zo onzeker en had zo'n negatief zelfbeeld dat ze er in allerlei situaties steeds meer last van kreeg. Dat gebeurde in haar professionele leven, maar het kreeg ook steeds meer grip en negatieve invloed in de privé omgeving en op haar relatie.

Samen met haar ben ik in kaart gaan brengen, waar deze gevoelens de oorsprong hebben gevonden. Een aantal ervaringen in haar leven hadden daar aan bijgedragen.

Met IEMT (integral eye movement therapy) zijn we deze negatieve ervaringen en gevoelens op gaan ruimen.

Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met het versterken van de identiteit en het zelfvertrouwen.
In een beperkt aantal sessies heeft deze mevrouw meer zelfvertrouwen ontwikkeld en kreeg ze weer meer plezier in haar leven.

Er gebeuren dingen in je leven, waarbij soms leuke situaties en minder leuke momenten aan zijn gebonden. Emoties zoals o.a. boosheid, verdriet, lachen, pijn en angst kunnen er zijn.

 

Het is zoals Richard of Bernadet zei:’ ik doe deze in mijn rugzak en parkeer deze boven op zolder, het liefst in een donkere hoek en wil dit niet meer voelen of zien’.
Het is er wel maar je ziet het niet. Ra, ra, wat is dit?

Alleen lichamelijke klachten komen tevoorschijn, snel moe, moeite met focussen, slecht slapen en meer.

Langzaam en zeker hebben we deze rugzak van het zolder gehaald. Voorzichtig hebben we deze opengemaakt, eerst een klein stukje en vervolgens weer iets meer geopend.

Emoties mogen gezien en gehoord worden.
Er ontstond energieverschuiving, verdriet en/of angst mag er zijn. Hoe hier mee om te gaan, wat gebeurd er.

Het is een stap, een beginnetje om (opnieuw) te beleven en (leren) leven vanuit het hart.

De psyche: anti-aanbaklaag en klittenband. Met het voortschrijdend hersenonderzoek begint steeds duidelijker te worden dat we met ons brein lijden aan een zekere mate van 'negativity bias', we neigen ernaar meer aandacht te besteden aan wat fout gaat dan aan wat goed gaat.

Ik merk dat zelf ook wel eens, er gebeurt iets in de ochtend waar ik blij mee ben en voel zoveel blijdschap dat ik dan het gevoel heb dat ik daar de hele dag op kan draaien. Dan gebeuren er op zo'n dag een storende dingen, die op zich helemaal niet zo belangrijk zijn, en toch beginnen die dan mijn stemming het meest te beïnvloeden.

Kortom ons brein heeft iets van een anti-aanbaklaag voor positieve ervaringen en is een soort klittenband voor negatieve ervaringen. Dat is heel duidelijk te verklaren vanuit de evolutie: we zijn afgesteld om vooral negatieve ervaringen te onthouden, zodat we die kunnen gebruiken als zich een vergelijkbare ervaring voordoet, Dat diende het overleven.

Maar tegenwoordig hebben we heel veel stress-ervaringen die we opslaan, maar ons overleven eigenlijk niet dienen. Integendeel we jagen daarmee veel te veel stresshormonen door ons lichaam en die schaden ons.

De kunst is om ons veel meer bewust te worden van wat goed gaat, die moment te koesteren en 'in te ademen' om te zorgen dat de balans naar de andere kant door gaat hellen en we die stoffen aanmaken in onze hersenen waar we ons goed bij voelen.

Je kunt er zelf mee beginnen, maar er zijn veel dingen die daarbij kunnen helpen en waarvoor je een plan kunt maken met een therapeut. Kan echt helpen :-)

Waarom gaat het bij mij altijd mis? Omgaan met faalangst.

Spanning voor een presentatie, een examen, of een sollicitatiegesprek. De meeste mensen kennen zo’n gevoel wel. Het is lastig, maar vaak ook helpend. De spanning maakt je alert en je doet daardoor goed je best om goed voor de dag te komen. Maar soms kan de spanning je teveel worden. Daardoor ga je niet beter presteren, maar blokkeer je.

Heel veel mensen kennen dat gevoel wel uit hun schooltijd. Thuis had je een prachtige spreekbeurt voorbereid. Maar toen je eenmaal voor de klas stond, kwam je nauwelijks verder dan het noemen van de punten die je op je spiekbriefje genoteerd had. Of je moest een repetitie maken en opeens was je bijna alles vergeten wat je de avond ervoor geleerd had. Je was zo gespannen, zo bang dat het niet zou lukken, dat het ook echt misging. Faalangst noemen we dat.

Na zo’n ervaring van mislukking kan je faalangst groter worden. De vorige keer ging het mis, dan gaat het nu natuurlijk ook weer mis. Dat ertoe leiden dat je dingen waar je tegenop ziet uitstelt of zelfs helemaal niet meer doet. Daar word je ook niet gelukkig van, maar hoe kom je van je faalangst af.

Het belangrijkste is waarschijnlijk dat je je angst eerlijk onder ogen ziet en je afvraagt: waar ben ik nu precies bang voor? Je angst onder ogen zien is niet gemakkelijk. Liever ga je dat uit de weg en toch is het vaak de eerste stap naar de overwinning van je angst. Vraag je serieus af:

Waar ben ik precies bang voor? Wat zou er fout kunnen gaan?
Hoe reëel is het dat dat gebeurt?
Hoe erg is het als er zoiets gebeurt?
Wat zou ik kunnen doen als dat waar ik bang voor ben gebeurt, kan ik het misschien voorkomen?

De antwoorden op deze vragen zouden je kunnen om meer het heft in handen te nemen. Wat er ook gebeurt, het overkomt je niet allemaal, je kunt zelf ook iets doen.

Laten we het eens toepassen op het volgende: Stel je ziet er tegenop om naar een feestje te gaan waar je bijna niemand kent. Maar ja, een vriend(in) vindt het wel heel leuk als je komt.

Waar ben je dan bang voor? Waarschijnlijk dat het je niet lukt om echt contact te leggen met anderen en dat je op dat feestje alleen komt te staan (of heel de avond de verhalen van een iemand moet aanhoren over zijn bizarre hobby) en dat je je daardoor heel stom gaat voelen.

Hoe reëel is het dat zoiets gebeurt? Als je van jezelf weet dat je niet zo heel makkelijk contact legt, zou het best wel eens zo kunnen gaan.

Hoe erg is dat? Het kost je een avond. en je voelt je die avond misschien wel een loser.

Wat zou je zelf eraan kunnen doen? Eigenlijk best wel wat dingen: Je kunt met jezelf afspreken dat als het feestje niet leuk blijkt te zijn, je op tijd weer weggaat. Bedenk eventueel vooraf met wat voor reden je eerder zou kunnen vertrekken. Bespreek het eventueel ook vooraf met degene die het feestje organiseert.

 

Ook kun je je afvragen of het ‘loser gevoel’ wel zo terecht is. De meeste mensen is het heel normaal dat ze het lastig vinden om op een feestje contact met onbekenden te maken. Als je vooraf een reden bedenkt waarom je op tijd weer weg kan, laat je bovendien zien dat jij zelf je keuzes maakt in het leven.

Het kan goed dat deze vragen niet genoeg helpen. Dat je angsten daarvoor echt veel te groot zijn. Dan kan het ook goed zijn om in therapie te gaan en eens verder te onderzoeken wat de dieper liggende oorzaken van je angsten zijn. Wat is er ooit misgegaan?

 

Hoe zou je daar nu anders mee omgaan? Dat betekent ook dat je je angsten onder ogen hoeft te zien. Maar je hoeft dat dan niet alleen te doen. In therapie kun je dit op een veilige manier doen.

Angst overwinnen

Een jonge vrouw kwam bij mij en gaf aan een grote mate van angst te hebben om presentaties te houden. Het geven van presentaties is onderdeel van haar functie. Hoewel haar angst groot was en ook stress en paniek opleverde, wilde zij hier toch mee leren omgaan en haar angst overwinnen.

De meeste mensen die angstig zijn, zijn zich ook bewust van de lichamelijke symptomen zoals onrust, hogere hartslag, zweten, spanning, ademhalen, blozen etc.

Samen hebben we onderzocht wat het effect van haar angst is op haar lichamelijke reacties, gedachten, gedrag en stemming. Gaandeweg bleek dat zij zeer perfectionistisch is, haar eigen mogelijkheden en die van hulpbronnen onderschat en dat maakte haar vervolgens weer angstig en paniekerig.

Toen deze onderligger duidelijk werd, zijn we aan de slag gegaan aan de hand van een gedachten-rapport. Hierin vulde zij de desbetreffende situaties in, hoe zij zich hierbij voelde (stemmingen) en welke gedachten en beelden dit bij haar opriep. Vervolgens is gekeken naar hoe realistisch deze gedachten en beelden zijn, hoe deze te relativeren en op welke momenten er steun gevraagd kon worden van een collega bij onder meer de presentaties.

Deze vrouw is de uitdaging aangegaan en heeft zichzelf overwonnen. Zij presenteert nog steeds, vindt het op een bepaalde manier nog wel spannend maar de grote mate van angst en paniek is eraf. Ik heb groot respect voor haar en haar doorzettingsvermogen.

Een cliënt van mij was vreselijk bang om te falen. Eigenlijk had ze nog nooit gefaald en alles altijd met de spreekwoordelijke 'twee vingers in de neus' kunnen doen. Ze had nog nooit echt ergens moeite voor hoeven moeten doen en ze haalde toch wel een 8.

 

Het werd pas problematisch toen het niet meer zo vanzelfsprekend was dat ze 8 kon halen. Toen ze merkte dat ze er hard voor moest gaan werken en dat het niet meer genoeg was om alleen de les bij te wonen en je aantekeningen over te lezen.

Faalangst ontwikkelde zich en het naar school gaan werd beladen. Vooral met proefwerkweken was het moeilijk en had ze buikpijn, hoofdpijn en voelde zich heel belabberd. Eerst dacht ze nog dat ze gewoon ziek was maar het werd steeds meer duidelijk dat haar lichamelijke symptomen veroorzaakt werden door stress. Vooral bij vakken die ze wat lastiger vond zoals wiskunde of natuurkunde. 

Toen de conclusie faalangst viel, riep dat nog meer angst op. In plaats van geprezen te worden om haar brilliante verstand en dito prestaties, moest ze nu onder ogen komen dat ze kon falen. Dat ze kon mislukken zoals ze dat zelf zag. Ze kon maar niet begrijpen waarom ze nu zo faalde... en zag al helemaal niet in, dat deze mindset van denken in falen en mislukken nu precies het probleem was. 

Toen dat eenmaal duidelijk werd en we gewerkt hadden aan ontspanningsoefeningen en stressreductie toen loste de faalangst als vanzelf op. Ze mocht nu 'falen' en 'falen' werd niet meer gezien als falen maar als groeien en ontwikkelen. Een andere mindset dus en dat hielp haar enorm om verder te kunnen.

Wijze raad van je oudere zelf

Soms kan je verstrikt raken in een kluwen wol aan gedachten als je piekert over een situatie of over jezelf. Het lijkt wel een piekerfabriek in je hoofd. Je komt niet tot oplossingen of keuzes en blijft hangen in het probleem of dilemma.

 

We zijn gewend om in het hier en nu naar onze negatieve gedachtes of problemen te kijken. Je zit er midden in. Het is dan logisch dat je geen uitweg ziet.

 

Door vanuit een ander perspectief naar jezelf en de moeilijke situatie te kijken krijg je verrassende inzichten en antwoorden. Dat zorgt ervoor dat negatieve gedachtes minder erg of onwaar blijken en je weer in beweging komt.

Wanneer jij als cliënt bij mij in de praktijk zou komen, praat ik met jou niet alleen óver je probleemsituatie. Ik haal je uit de stoel en laat je over jouw levenslijn lopen waar je gaat voelen en ervaren. Daarnaast ga je met een afstand – vanuit het verleden of vanuit de toekomst – je gedachtes of situatie bekijken.

 

Zie de levenslijn als jouw persoonlijke tijdlijn met ervaringen die je hebt meegemaakt en die jou hebben gevormd (verleden) en omstandigheden die mogelijk kunnen gebeuren (toekomst).

Zo kwam Marijke bij mij in de praktijk. Ze had een verantwoordelijk stressvolle baan, een rijk sociaal leven en een gezin met 3 jonge kinderen. Op alle terreinen wilde ze het goed doen en Marijke had zich volledig weggecijferd. Ze had burn-out klachten en liep vast. Ze wist het even niet meer.

Ik liet Marijke lopen over haar levenslijn, de toekomst in. Op het moment dat ze 80 jaar was – vitaal en met een rugzak vol levenservaring en wijsheid – liet ik haar terugblikken naar de jongere Marijke die in het heden stond.

 

De 80 jarige wijze Marijke was tevreden met haarzelf en het leven dat ze had geleid. Ze had beslissingen genomen die niet altijd makkelijk waren, maar het was goed zoals het was gegaan.

 

Als oudere wijze zelf kwam Marijke tot het besef wat nu echt van waarde was in haar leven. Die stressvolle baan leek ineens niet meer zo belangrijk. Maar de tijd die ze met haar kinderen kon doorbrengen wel.

 

Ook vriendschappen die niet gelijkwaardig waren leken nu energie slurpende stressveroorzakers waar ze van af wilde. En ook haar partner kon ze weer zien als haar geliefde, en niet als mede-eigenaar van BV Gezin.

Het zette haar weer in beweging om de dingen te doen die echt belangrijk voor haar zijn; haar kinderen, haar partner en bovenal zichzelf. Want als je niet goed voor jezelf zorgt, kan je ook niet voor een ander zorgen.

Ik vroeg Marijke; hoe wil je dat ze jou herinneren als je niet meer leeft?

Wil je gezien worden:
- als die stressvolle moeder met verantwoordelijke baan,
- die het huis altijd op orde had,
- steeds druk was met de dingen die ‘moeten’,
- een vriendenkring had die kilometers uitreikt?

Of wil je bewondering voor jou als vrouw:

- die in haar werk een stapje terug deed,
- waarvan het huis wel eens rommelig was,

- die niet altijd verse groente op tafel zette,
- maar wel tijd had voor de kinderen om te gaan zwemmen,

- regelmatig zat te borrelen met haar partner,
- die werd gewaardeerd door vrienden die er echt toe deden.

Het antwoord werd snel duidelijk.

We hebben moeite ons te verplaatsen in oudere mensen, omdat we deze ervaring nog niet hebben. In tegenstelling tot het kind-zijn. Dit gaat ons makkelijker af omdat we ook zelf kind zijn geweest. Oudere mensen hebben inzichten verworven waarvan wij als jongere mensen veel van kunnen leren.

In het volgende artikel van Psychologie Magazine staan belangrijke inzichten die je graag eerder had geweten – voor alle fasen van het leven. https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/had-ik-dat-maar-eerder-geweten/

(De naam Marijke is verzonnen)

He joh, dat geeft toch niets!

Toen ik vanmiddag van de fietsenstalling naar het station liep hoorde ik een alarm afgaan. Zo’n indringende, scherpe sirene. Een jongen van een jaar of 8 kwam mij, in versnelde tred, tegemoet lopen. Iets in elkaar gedoken en met een wat angstige blik in zijn ogen.

 

Terwijl ik om me heen keek zocht ik naar waar het alarm was af gegaan. Ik zag ik dat deze jongen, mogelijk uit nieuwgierigheid, een deur had proberen te openen. Dit was duidelijk niet de bedoeling.

Een wat oudere vrouw riep de jongen na: ‘He joh, dat geeft toch niets! Je deed het niet expres, ik heb het zelf gezien’. De jongen bleef aarzelend staan. Duidelijk nog in de startblokken om zijn vlucht verder voort te zetten.

Ik liep glimlachend door naar het station. Zo bijzonder om te zien hoe iedereen anders reageert op angst. Daar waar de één gaat ‘vechten’, ‘vlucht’ de ander. In dit geval vluchten uit schrik voor eventuele consequenties van je nieuwsgierigheid. Hoe fijn en nodig is het dat er dan iemand tegen je zegt: he joh, dat geeft toch niets!

Zomaar een schets van hoe deze jongen extern gerustgesteld werd. Ik realiseerde me dat het nodig is dat deze geruststelling uiteindelijk ook geïnternaliseerd wordt.

Maar wat kan het ingewikkeld zijn om voor onze angsten te zorgen. Deze vrouw deed het zo mooi voor. Met een geruststellende glimlach en een uitnodigende beweging deed ze de jongen stilstaan in zijn vlucht. Het is oké. Ik heb gezien dat je er niets mee bedoelde. Met andere woorden, ik sta naast je. Stel je voor dat het ergste wat er zou kunnen gebeuren, waarheid wordt: dan sta ik naast je en steun ik je.

Ja, dacht ik, zo wil ik ook naar mijn eigen angsten kijken. Zo wil ik ook graag mezelf geruststellen op de moment dat ik bang ben. Hoe mooi en nodig is het als externe (gezonde) stemmen ook interne stemmen worden. Zodat ik tegen mezelf kan zeggen: “Natuurlijk schrik je, maar he, ik heb toch gezien dat je het niet zo bedoelde! Kom maar, ik steun je. Samen staan we sterker.”

Ben jij in staat om, net als deze vrouw, het angstige kind in jou stil te doen staan in zijn/haar vlucht? Lukt het jou om geruststellend aanwezig te zijn?

Dit kan best ingewikkeld zijn! Ik kom graag naast je staan om samen te kijken, te zoeken en gerust te stellen.

Gelukkig worden, zijn en blijven (deel 1)

Gelukkig worden, zijn en blijven is niet zo makkelijk. Belangrijkste vraag is ten eerste: wat is gelukkig-zijn voor jou? Vervolgens als je leven hieraan nog niet voldoet: wat is er voor nodig? En tenslotte: hoe blijf je dan gelukkig?

Wat is gelukkig-zijn voor jou?
Betere vraag misschien: hoe hoog leg jij de lat? Ben je al blij met de eerste zonnestralen die de lente aankondigen of word je pas blij als de zon schijnt, je ook nog vrij bent, iedereen om je heen rustig en gezellig is, je werk geen stress oplevert en je ook al die december kilo’s al kwijt bent?

Probeer de vraag eens te beantwoorden: wat is gelukkig-zijn voor jou? Schrijf alles op in positieve bewoording. Daarmee bedoel ik: geen, niet, nooit, en alle andere ontkenningen en negatieve woorden laat je uit de zinnen. Dus niet: wanneer het ophoudt met regenen. Wel: als de zon schijnt.

Als je dit hebt opgeschreven, lees het dan nog eens goed door, schaaf het bij en wees reëel. Met dat laatste bedoel ik: leg je de lat niet onnodig hoog?

Tenslotte geef je je huidige leven een cijfer van 0 – 10. 0 => compleet ongelukkig, 10 => compleet gelukkig. Beter nog: geef elk deel van je leven een cijfer. Denk aan Werk, Vriendschappen, Relatie, Gezin, Familie, Spiritualiteit/Geloof, Ontspanning, enz. Zo kan je per vlak bepalen of je nog iets moet doen om gelukkiger te worden of dat je over kan gaan naar gelukkig blijven.

Gelukkig worden: hoe doe je dat?
Als je er nu achter komt dat je niet gelukkig bent, of niet gelukkig genoeg, op 1 van de vlakken hierboven beschreven, wat dan?

De volgende oefening kan je helpen:

Het positieve dagboek
Koop een klein opschrijfboekje en leg dit naast je bed
Schrijf elke avond minimaal 3 dingen op die fijn waren (dat kunnen dus hele grote of hele kleine dingen zijn). Het hoeven geen hele verhalen te zijn. Dat bepaal je zelf. Steekwoorden is ook goed. Belangrijkste: hou het positief dus ook weer geen negatieve of ontkennende woorden.
 

Kinderen kunnen ons ongelooflijk goed spiegelen op ons gedrag, waar we veel van kunnen leren. Deze blog gaat over het omzetten van een klacht tot een vraag uit verlangen.

Je kent het vast wel van je jongere kinderen, neefjes/nichtjes of buurtkindjes te horen dat bij hen de veter los zit. Ikzelf krijg wel eens die vraag van de kinderen op school, waar ik ook werk. "Och, zit je veter los? Wat vervelend voor je!" zei ik tegen een jongetje, die mij kwam vertellen dat zijn veter los zit. Voor het gemak noem ik het jongetje Joep.

 

Hij keek me met verbazing aan. "Wil je iets van me?" vroeg ik hem vriendelijk. 'ju-uf, ik zei toch dat mn veter los is!?" Ik bleef hem een beetje plagend aankijken en vroeg toen: Wil je soms dat ik..." "Mn veters weer vastmaak?" vroeg Joep. O ja, natuurlijk wilde ik dat. Ik benadrukte naar hem hoe belangrijk het is om duidelijk aan te geven wat je wilt.

Het probleem kan soms helder zijn, zonder na te denken wat je er nu uiteindelijk mee wilt. Het probleem lijkt soms zo groot, dat je niet meer nadenkt over hoe je dat overwint. Denk bijvoorbeeld aan de sleur die je ervaart in je werk, of dat je te weinig ruimte hebt voor ontspanning. Die dingen zijn net als de losse veter van Joep. Het is belangrijk die veter onder ogen zien, alleen is het dan nodig contact met je verlangens te hebben, om daadwerkelijk je probleem om te zetten in een vraag.

Het is nog niet zo eenvoudig om woorden te geven aan wat je nu werkelijk wilt, ten opzichte van zoveel andere belangen. Toch is het belangrijk om jezelf mee te nemen in vele overwegingen die je als mens moet maken. Belangrijk is vooral tijd te nemen om naar jezelf te luisteren. Schrijf eens voor jezelf op:

- wat is jouw 'losse veter' op dit moment?

- welke emoties roept dat bij je op?

- welke vragen of verlangens liggen daaronder?

- Welke concrete vraag zou je kunnen stellen aan wie, om verder te komen?

En Joep? Die dartelde inmiddels weer rond met een gestrikte veter.

Wanneer je meer zou willen weten over hoe je je klacht kan omzetten in een vraag, kan ik jou dan strikken voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek?

Ik ontmoet je graag!

De Therapie Reis is een feit, een geweldige ervaring met mooie, ontroerende momenten.

Deelnemers waren tevreden: “Zeer goed georganiseerde retraite! Ik had me geen betere begeleiding kunnen wensen: zeer kundig, integer en betrokken.”

Graag wil ik jullie laten meegenieten van de Therapie Reis, een verslag:

Dag 1
Aftrap van de Therapie Reis met fijne, verdiepende gesprekken. Mooi om te zien hoe men, ieder met een eigen verlies, zich in elkaar herkent.

Dag 2
Deze dag zijn we onder andere naar de grot van Skotino. Het schijnt dat daar het begin van het labyrint van Koning Minos is. Vanuit de mythologie is het labyrint ontworpen om de minotaurus in op te sluiten.

Maar het labyrint staat ook voor het lopen van je levenspad. Het is soms een soort balanceren op een koord: je niet laten afleiden, oog blijven houden op jouw levensdoel, niet verder kijken in de toekomst anders wordt het wankel.....

Vandaag hebben de deelnemers gekeken waar hun start van hun labyrint was, welke overtuigingen hebben ze onderweg meegenomen.

Wat dat van invloed heeft op de ’dag van vandaag’, hoe je omgaat met je verliezen, daar gaan we morgen mee aan de slag....

Dag 3
Deze dag stil gestaan bij ’de dag van vandaag’: deelnemers hebben hun verlies verdeeld onder de beschadigde elementen van het ’HART’ (uit Rouwconflict, door Rodenburg en Uitslag).
Het was weer een mooie dag!

Dag 4
Dag 4 van Therapie Reis naar het klooster van Anopoli waar we ontvangen werden met limonade van verse citroen en vers gebakken koekjes!
Vandaag op een creatieve manier Verlies en Herstel aan elkaar verbonden....

Dag 5
De laatste dag van de Therapie Reis: het verbranden van een afscheidsbrief in een oud grieks dorpje (met toestemming ivm brandgevaar) en een opdracht voor de toekomst uitgevoerd.

Mooie, waardevolle afsluiting van een mooie waardevolle week. Met dank aan de deelnemers die zich kwetsbaar op durfde te stellen en die zich door ons lieten meevoeren tijdens ’Stilstaan bij jezelf’.

Mocht je nu denken: ”Dit is wat voor mij!” : Er vinden regelmatig reizen plaats. Misschien tot in Kokkini Hani!

De hele tijd pijn!
Wat is pijn nou eigenlijk?

Pijn is een middel van het brein om je lichaam te beschermen tegen gevaar en helpt je om je gedrag zodanig te veranderen dat je rekening houdt met je lichaam. Je trekt je hand terug bij hitte, je neemt rust na een blessure. Pijn is als het ware een alarmeringssysteem. Pijn kan nuttig zijn op deze manier, maar soms wordt de pijn zelf een probleem.

Als de pijn zelf een probleem wordt?
Als alarmsysteem is de pijn nuttig, maar kan zich ook tegen ons keren: zinloze pijn, een verstoorde reactie, pijn is dan de ziekte op zich.

Inmiddels weten we uit onderzoek dat er vele factoren zijn die invloed hebben op het ontstaan van langdurige pijnklachten en dat die te maken hebben met alles wat je in je leven al meegemaakt hebt. Als je -op het moment van het ontstaan van de pijn- in een stressvolle situatie verkeert heb je meer kans dat de pijnklachten lang aanhouden.

Voorbeeld: van het branden aan een hete pan is er een proces op gang gekomen in het lichaam:

Pijn en emoties?
Altijd maar pijn heeft invloed op de kwaliteit van leven en op hoe je je mentaal voelt. Het kan uitputtend zijn om daar mee om te gaan. Dat kan weer andere emoties veroorzaken: eenzaamheid of radeloosheid. Jezelf en je leven aanpassen aan de pijn kan je verdrietig en down maken. Al die frustraties hebben een weerslag op jezelf en de mensen om je heen.

Wat gebeurt er tijdens een counseling traject?
Samen gaan we kijken naar het effect van de pijn op jouw leven en de gedachtes die je hebt over de pijn. We nemen de tijd om eens goed vast te stellen wat er nou precies aan de hand is en waar je nou het meeste last van hebt.
Als duidelijk is waar de meeste problemen liggen gaan we daarmee aan de slag. De lichamelijke pijn gaat daarmee niet helemaal weg, wel maken we stappen om de pijn minder belangrijk te maken, minder op de voorgrond.
Er zijn verschillende manieren om de pijnklachten te behandelen.
De drie invalshoeken die uit alle onderzoeken blijken te werken zijn de biologische (met injecties en medicatie bijvoorbeeld), de psychologische (wat doet de pijn met je en hoe ga je om met de pijn) en de sociale (hoe reageert de omgeving op jouw pijnklachten en pijngedrag). Deze laatste twee invalshoeken bekijken we tijdens de counseling.

Ik heb jarenlange ervaring met mensen met chronische pijn, door mijn werk als pijnconsulent in het ziekenhuis en al veel mooie gesprekken gevoerd met cliënten.
Wil je weten wat ik voor jou kan betekenen? Maak een afspraak voor een (gratis) kennismakingsgesprek. Je bent van harte welkom!

Pffff, zegt ze als we klaar zijn. Ja, zeg ik. Daar ben ik benieuwd naar. Hoe was het voor je? En hoe ga je hier straks weg?
Ik voel me opgelucht, zegt ze terwijl ze een zucht slaakt. Ik vond het heel spannend. En ja… nu voel ik me opgelucht en ontspannen. Gewoon dat ik niet zo veel heb moeten vertellen maar dat we toch zo hebben kunnen werken, vult ze aan.
Dat is hoe ik werk, vertel ik. Ik kijk vooral naar de beweging, de patronen die zichtbaar zijn en wat daar de helende beweging in is. Daar hoeven mensen ook niet zo heel veel voor te vertellen.
En waarom vindt je het belangrijk om op deze manier te werken, vraagt ze mij. Omdat zo de bewegingen in het lichaam voelbaar worden, leg ik uit. In ‘alleen’ gesprekken, blijven mensen vaak teveel in hun hoofd. Daar beklijft het niet. Als bewegingen door het lichaam worden waargenomen, werk je met mensen op een andere laag. Dan worden leerervaringen ook op die andere laag opgenomen.
Geïnteresseerd stelt ze nog een vraag: en wat zie jij dan als de helende bewegingen van vandaag? Nou, vandaag hebben we dus gewerkt met de dramadriehoek en de winnaarsdriehoek een model uit de Transactionele Analyse (TA). We hebben onderzocht wat jij daarin doet. Je hebt gevoeld waarin je vast loopt, zoals je beschreef toen je binnen kwam. En vervolgens heb je ervaren hoe je daar meer vrijheid in kan krijgen. Ook heb je gevoeld wat jouw eerste beweging in contact is en vanuit welke beweging je dichter bij jezelf kan blijven, om vanuit daar een dieper contact met de ander te kunnen gaan ervaren.
Mmmm, mooi, zegt ze terwijl ze mijmerend haar opgetrokken voeten vanuit de stoel op de grond laat zakken en daarna een licht verontschuldigend zegt: Ja, ik moet alles nog even laten zakken.

Deze week is een hele drukke week. Ik volg deze week namelijk een opleiding. Als therapeut moet je je jaarlijks bij laten scholen, en dit jaar heb ik gekozen voor IEMT.

Wat is IEMT?

IEMT is de afkorting van Integral Eye Movement Therapy en deze methode heeft inmiddels de reputatie om vaak snel en blijvende resultaten te creëren als gaat om klachten gerelateerd aan angsten, fobieën en wanneer mensen om niet verklaarbare redenen vaak emotioneel worden in bepaalde situaties. In een notendop: Het werkt net als EMDR met oogbewegingen maar dan anders. Net zo effectief, geen bijwerkingen en je voelt direct een verschil. Het maakt dat de herinnering minder beladen wordt of dat de gebeurtenis in zijn geheel een plekje heeft gekregen waardoor het niet meer in het leven van vandaag opduikt.

De opleiding wordt ook in Nederland gegeven maar ik kreeg de kans om het te leren van de man die deze methode heeft ontwikkeld (red: Andrew T. Austin) en dat leek mij echt een unieke kans! Voor deze opleiding zou ik naar Engeland gaan maar vanwege Corona is dat natuurlijk allemaal afgeblazen. Dus de opleiding is online. De opleiding duurt in totaal 2x vier dagen en het zou om 9:00 uur GMT beginnen. En het is 2 uur vroeger dan bij ons. Dus om 7 uur. Nu moet je weten dat ik niet een ochtend mens ben, dus dit was best een schok!

Dat terzijde, want door mijn opleiding gaat ook het hele normale gezinsleven deze paar dagen helemaal door de war. Ik kan dan namelijk niet mijn dochter naar school brengen. Manlief heeft een belangrijke functie bij een groot bedrijf en op één van deze dagen zou hij ook nog naar het buitenland moeten.

Gelukkig wonen mijn ouders vlakbij dus heb ik gevraagd of mijn dochter daar kon slapen en of ze haar dan naar school willen brengen. Natuurlijk willen mijn vader en moeder heel graag oppassen. De kleine meid (wel al 11 jaar inmiddels maar ze blijft de jongste) wordt helemaal in de watten gelegd. Ze hebben al speciaal broodbeleg voor haar gehaald, want de vorige keer vond ze de kaas niet zo lekker!

Paar dagen geleden kreeg ik een mail dat ze een fout had gemaakt met de tijd. De cursus wordt om 9:00 uur Londense tijd gegeven. Da’s mooi! Een uurtje extra dacht ik. Maar ergens heb ik een rekenfout gemaakt. Slimme lezers hebben dat natuurlijk allang gezien. Als het namelijk in Londen een uur vroeger is, dan betekend dat een uur later beginnen voor mij! Dus om 10 uur niet om 7 of 8 uur. Wat een sukkel ben ik ook! Maar goed, beter dat ik er nu achter kom en niet 2 uur te vroeg ben of erger, 2 uur te laat kom! Lekker, nu kan ik bijna een soort van uitslapen! Alleen nog even aan mijn moeder vragen of het ok is, maar ik denk het wel!

Wat stress met je doet en wat de meeste mensen niet weten. Veel mensen die bij mij komen, hebben stress gerelateerde klachten. Wat zijn dat dan? En waarom is dit zo belangrijk? Dit verhaal vertel ik zo vaak, dat ik dacht, ik schrijf er een stukje over. Ik denk dat veel meer mensen iets kunnen hebben aan dit verhaal.

Wat doet stress in je hoofd?
Als je last hebt van stress vanwege een hoge werkdruk of omdat je gewoon heel veel uren werkt. Of als je last hebt van stress omdat je meerdere rollen hebt die je allemaal even goed wilt doen, zoals werken, het huishouden, moeder, vader, echtgenoot, vriendin, dochter, zoon, etc. Of omdat je vindt dat je van alles moet doen en het nooit goed genoeg is, kun je last krijgen van stress. Het hoeft dus niets te maken te hebben met werk!

Stress maakt een hormoon aan in je lijf. Bij kortdurende stress is dat adrenaline. Als je bijvoorbeeld bijna een aanrijding hebt gekregen, dan krijg je een rush van adrenaline. Dat hormoon zorgt ervoor dat je vlucht, vecht of bevriest. Bij kortdurende stress op je werk, heb je dan ook even deze rush van adrenaline die ook weer verdwijnt als de stress verdwijnt. Als de stress langer aanhoudt, en je maanden lang met stress in je lijf rondloopt, gaat je lichaam een ander hormoon aanmaken: cortisol. Ook hier maakt het niet uit of dit nu komt door werk of door een aanhoudende stressvolle situatie thuis.

Wat doet stress in je lijf?
Cortisol is heel nuttig voor als je een ontsteking in je lijf hebt, het is namelijk een ontstekingsremmer. Maar als je geen ontstoken teen hebt en wel cortisol blijft aanmaken vanwege de stress, kan dit voor heel veel 'bijwerkingen' zorgen.

Het maakt namelijk dat je hersenen gaan krimpen. En net die delen daaromheen hebben daar last van. Enkele voorbeelden van klachten:

Het tast je (korte termijn) geheugen aan. Je vergeet dingen, afspraken, dingen die je zou doen, dat waar je voor naar boven bent gelopen, dingen die gezegd en verteld zijn aan je. Best lastig. Je hebt steeds meer geheugensteuntjes nodig en post-its met je To Do's.

Het tast je slaapcentrum aan. Je kunt slecht in slaap vallen of je wordt veel te vroeg wakker. Gevolg daarvan is dat je continu moe bent.

Het tast je hormooncentrum aan. Kan zo maar zijn dat je ongesteldheid helemaal ontregeld is.

Het tast je libido aan. Je hebt eigenlijk helemaal nergens zin meer in. Dus dit al helemaal niet.

Het tast je emotie-regulatie aan. Je kunt in huilen uitbarsten om het minst geringste. Dingen waar je normaal geen last van had, kunnen je nu helemaal uit balans brengen. De rij in de supermarkt, file onderweg, een klacht of compliment.

Het tast je eet-centrum aan. Het kan dan zo zijn dat je niet voelt dat je honger hebt of dorst. Of je voelt niet of je genoeg hebt gegeten.

Het tast je spraak-centrum aan. Dat je niet meer goed uit je woorden kunt komen. Dat je woorden verkeerd uitspreekt. Of niet meer weet wat het woord is wat bij iets hoort.

Het tast je geduld-lontje aan. Daar waar je eindeloos geduld had met je kind, kan je nu niks meer hebben. Of de dingen die je in je partner zo leuk vond en bewonderde, zijn nu bronnen van ergernis geworden.

Het tast je vet-afbreek hormoon aan. Dit kan leiden tot gewichtstoename en het zorgt ervoor dat het vet blijft zitten waar het zit. Ga in deze periode dan ook niet proberen af te vallen! Dit heeft een averechts effect.

Het tast je beoordelingsvermogen aan. Je kunt dingen niet meer helder (over)zien. Er is geen overzicht en je kunt niet meer goed hoofdzaken van bijzaken scheiden. Dit is daarom ook niet het moment om je huis te kopen of te koop te zetten of te scheiden/te trouwen. Grote beslissingen zou ik nu even niet doen.

Als je je stressniveau niet naar beneden brengt worden deze klachten alleen maar erger en uiteindelijk kan je lijf niet verder. Je hebt het opgebruikt. Dan val je in een Full Blown Burn-Out. Een vermoeidheid die je je niet voor kunt stellen.

Je kunt niets, niet naar de keuken, niet naar de bank. Je kunt niet lezen, geen tv kijken, geen podcast luisteren, geen boodschapje doen, niet je kind naar school brengen, geen email schrijven, geen telefoongesprek voeren, niet je hond uitlaten. Je energie is op. Je batterij is meer dan leeg, hij is stuk.

Hoe nu verder?
Ons lijf is echt wonderlijk want dit alles kan gewoon weer herstellen als je ervoor zorgt dat je cortisol levels weer gaan zakken.

Wat stress met je doet en wat de meeste mensen niet weten. Veel mensen die bij mij komen, hebben stress gerelateerde klachten. Wat zijn dat dan? En waarom is dit zo belangrijk? Dit verhaal vertel ik zo vaak, dat ik dacht, ik schrijf er een stukje over. Ik denk dat veel meer mensen iets kunnen hebben aan dit verhaal.

Wat doet stress in je hoofd?
Als je last hebt van stress vanwege een hoge werkdruk of omdat je gewoon heel veel uren werkt. Of als je last hebt van stress omdat je meerdere rollen hebt die je allemaal even goed wilt doen, zoals werken, het huishouden, moeder, vader, echtgenoot, vriendin, dochter, zoon, etc. Of omdat je vindt dat je van alles moet doen en het nooit goed genoeg is, kun je last krijgen van stress. Het hoeft dus niets te maken te hebben met werk!

Stress maakt een hormoon aan in je lijf. Bij kortdurende stress is dat adrenaline. Als je bijvoorbeeld bijna een aanrijding hebt gekregen, dan krijg je een rush van adrenaline. Dat hormoon zorgt ervoor dat je vlucht, vecht of bevriest. Bij kortdurende stress op je werk, heb je dan ook even deze rush van adrenaline die ook weer verdwijnt als de stress verdwijnt. Als de stress langer aanhoudt, en je maanden lang met stress in je lijf rondloopt, gaat je lichaam een ander hormoon aanmaken: cortisol. Ook hier maakt het niet uit of dit nu komt door werk of door een aanhoudende stressvolle situatie thuis.

Wat doet stress in je lijf?
Cortisol is heel nuttig voor als je een ontsteking in je lijf hebt, het is namelijk een ontstekingsremmer. Maar als je geen ontstoken teen hebt en wel cortisol blijft aanmaken vanwege de stress, kan dit voor heel veel 'bijwerkingen' zorgen.

Het maakt namelijk dat je hersenen gaan krimpen. En net die delen daaromheen hebben daar last van. Enkele voorbeelden van klachten:

Het tast je (korte termijn) geheugen aan. Je vergeet dingen, afspraken, dingen die je zou doen, dat waar je voor naar boven bent gelopen, dingen die gezegd en verteld zijn aan je. Best lastig. Je hebt steeds meer geheugensteuntjes nodig en post-its met je To Do's.

Het tast je slaapcentrum aan. Je kunt slecht in slaap vallen of je wordt veel te vroeg wakker. Gevolg daarvan is dat je continu moe bent.

Het tast je hormooncentrum aan. Kan zo maar zijn dat je ongesteldheid helemaal ontregeld is.

Het tast je libido aan. Je hebt eigenlijk helemaal nergens zin meer in. Dus dit al helemaal niet.

Het tast je emotie-regulatie aan. Je kunt in huilen uitbarsten om het minst geringste. Dingen waar je normaal geen last van had, kunnen je nu helemaal uit balans brengen. De rij in de supermarkt, file onderweg, een klacht of compliment.

Het tast je eet-centrum aan. Het kan dan zo zijn dat je niet voelt dat je honger hebt of dorst. Of je voelt niet of je genoeg hebt gegeten.

Het tast je spraak-centrum aan. Dat je niet meer goed uit je woorden kunt komen. Dat je woorden verkeerd uitspreekt. Of niet meer weet wat het woord is wat bij iets hoort.

Het tast je geduld-lontje aan. Daar waar je eindeloos geduld had met je kind, kan je nu niks meer hebben. Of de dingen die je in je partner zo leuk vond en bewonderde, zijn nu bronnen van ergernis geworden.

Het tast je vet-afbreek hormoon aan. Dit kan leiden tot gewichtstoename en het zorgt ervoor dat het vet blijft zitten waar het zit. Ga in deze periode dan ook niet proberen af te vallen! Dit heeft een averechts effect.

Het tast je beoordelingsvermogen aan. Je kunt dingen niet meer helder (over)zien. Er is geen overzicht en je kunt niet meer goed hoofdzaken van bijzaken scheiden. Dit is daarom ook niet het moment om je huis te kopen of te koop te zetten of te scheiden/te trouwen. Grote beslissingen zou ik nu even niet doen.

Als je je stressniveau niet naar beneden brengt worden deze klachten alleen maar erger en uiteindelijk kan je lijf niet verder. Je hebt het opgebruikt. Dan val je in een Full Blown Burn-Out. Een vermoeidheid die je je niet voor kunt stellen.

Je kunt niets, niet naar de keuken, niet naar de bank. Je kunt niet lezen, geen tv kijken, geen podcast luisteren, geen boodschapje doen, niet je kind naar school brengen, geen email schrijven, geen telefoongesprek voeren, niet je hond uitlaten. Je energie is op. Je batterij is meer dan leeg, hij is stuk.

Hoe nu verder?
Ons lijf is echt wonderlijk want dit alles kan gewoon weer herstellen als je ervoor zorgt dat je cortisol levels weer gaan zakken.

Waarom? Waarom ga je weg? Waarom weer? Waarom ben ik boos? Waarom zo fel? Wat kan ik er aan doen? Waarom ik? Waarom zie je mij niet? Waar ben je? Wat is er gebeurd?

Deels zijn het vragen die ik zelf ook goed ken. En het zijn vragen die zich regelmatig in sessies openbaren. Ik geloof dat dit ook het stuk is waarin ik zo goed samen kan zijn met cliënten en waarom ik zo graag dit werk doe: de worsteling doorstaan.

Worstelen. Jezelf er iedere keer weer beetje bij beetje door heen slepen. Een stapje naar voren, twee stapjes terug …zo kan het tenminste voelen als je er nog midden in zit. Een vreselijk gevoel…. Dingen waarvan je had gedacht dat je ze nu wel anders zou doen, kunnen ineens in volle heftigheid weer aanwezig zijn. De pijn en de verdediging. Je zit er weer midden in.

De reactie is vaak om er van weg te gaan. Het niet te willen voelen. Zo hebben we ons in het verleden beschermd. Echter we zetten onszelf er ook mee op slot. De volgende keer lopen we weer precies het zelfde rondje. Juist door het pijnstuk aandacht te geven, komt er beweging in. Beweging brengt stroming. Door stroming kan hetgeen we niet meer nodig hebben wegspoelen. Net zoals een benauwde, klamme hitte na een warme zomerdag door onweer, regen en bliksem kan veranderen in een heerlijk geurende, frisheid waarin je de zuurstof weer vol kan inademen.

Ook ik ken mijn rondje. En kan er nog steeds vol in terecht komen. Het wordt wel een steeds vertrouwder rondje. Intussen weet ik hoe ik mezelf weer in beweging kan krijgen. Het lukt me om mijn eigen stroming op gang te brengen of om de stroming op te zoeken die ik nodig heb. Hoewel ik nog steeds in momenten het angstzweet kan voelen dat me dat deze keer niet lukt.

In therapietrajecten is stroming daarom heel belangrijk. Stroming door nieuwe inzichten, nieuwe ervaringen, cognitieve stroming, fysieke stroming, energetische stroming, stroming op verschillende ervaringsniveaus en waarnemingsniveaus. Het is waarom ik graag verschillende therapievormen combineer. Het brengt je bij de essentie en de bron van jouw rondje.

Zo’n essentie wordt vanuit het onbewuste zichtbaar. In een voldoende veilige stroming leert het zich kennen in de beweging van openen en sluiten. En juist door deze beweging ontstaat de mogelijkheid om in het eigen tempo steeds verder open te bloeien.

Fijn dat je er bent! Ja, zegt ze, ik voelde me niet lekker, was ziek. Ik dacht even dat je er tussen uit wilde piepen, zeg ik. Ze kijkt me nieuwsgierig aan. Ik bedoel uit het traject, leg ik verder uit terwijl zij tegelijkertijd zegt: Ja, oh dat heb je gevoeld. Ik hoor in haar stem dat mijn vermoeden klopte.
Ja, ik heb er wel aan gedacht, bevestigd ze. En het overwogen, voegt ze er glimlachend aan toe.

Drie sessies geleden was ze gestart met het begeleidingstraject. Klachten die ze daarbij beschreef: gevoelens van eenzaamheid, innerlijke leegte, angst om alleen te zijn, faalangst en onzekerheid. Waar kom je in terecht als je overweegt om te stoppen?, vraag ik haar. Ze antwoordt: ‘Het heeft toch geen zin.’, ‘Niets meer aan te doen.’, ‘Dit verandert nooit.’ en ‘Het lukt toch niet.’. Nou zullen we dan maar eens starten met negatieve overtuigingen vandaag?, zeg ik. Schrijf ze allemaal maar eens op.

Even later werken we met een systemische opstelling. Ze heeft haar moeder opgesteld en ik vraag haar, haar plek in te nemen. Achter de rug van haar moeder loopt ze op en neer, steeds weer kijkend of ze al haar aandacht heeft. Heel goed, volg je beweging maar, moedig ik haar aan. Ze kruipt in de hoek, kruipt weg in de hoek. Waar ben je nu?, vraag ik haar. In mijn kamer, antwoordt ze. Alleen in mijn kamer. En dan staat ze weer op, loopt weer op en neer, achter de rug van haar moeder. Het is een herhalend patroon.

Zo laat ze zien, hoe ze eenzaamheid kent en waar ze is als ze zich eenzaam voelt. Op haar kamer en wachtend op haar moeder. Een situatie waarbij ze als kind alle hoop heeft opgegeven. Overtuigd is geraakt van: ‘Dit verandert toch nooit.’, ‘Kan er maar beter niet op hopen/ in geloven’.
Zonder de hoop en de verwachting doet het minder pijn.

Dit is dus wat je kent en hoe overtuigingen zijn ontstaan, zeg ik. Nu, ben je volwassen en geen kind meer. Zullen we eens gaan werken aan nieuwe ervaringen?

Als het tijd is en ze weg gaat, zegt ze bij de deur: Nou, de volgende keer ben ik er hoor!